با وجود آنکه سرانه تخصیصی به پژوهش در ایران رقم ناچیز 48 دهم درصد اعلام شده است، آمار بانکی جهانی این رقم را در کشور 12 دهم درصد عنوان کرده است که به منزله "هیچ" محسوب می‌شود.   به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی همچنان کمتر از نیم درصد است. این در حالی است که بر اساس سیاست‌های کلی علم و فناوری بودجه تحقیق و پژوهش تا پایان سال 1404 باید به حداقل چهار درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد و همچنین طبق برنامه پنجم توسعه باید این میزان به سه درصد تا پایان برنامه می‌رسید. در حال حاضر بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته حداقل چهار تا پنج درصد از تولید ناخالص داخلی خود را در عرصه پژوهش هزینه می‌کنند؛ چرا که به‌خوبی می‌دانند. صرف این هزینه، یک نوع سرمایه‌گذاری سودآور و طولانی‌مدت است.   پژوهش‌های کشاورزی، رکورددار چالش‌های بودجه‌ای در همین رابطه، رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با اعلام اینکه متأسفانه سهم اعتبارات پژوهشی از تولید ناخالص ملی هیچ‌گاه از نیم درصد افزایش پیدا نکرد، گفت: در لایحه بودجه سال 1395 گام‌های اساسی، و بنیادین برای عملی کردن اقتصاد دانش‌بنیان برداشته شده است که امیدواریم با تصویب آن در مجلس شورای اسلامی شاهد تحولی شگرف در بخش پژوهش و تحقیقات باشیم. گودرز نجفیان با اشاره به اینکه قرار بر این است که سهم اعتبارات پژوهش از تولید ناخالص ملی در افق برنامه ششم به دو برسد، افزود: با بهتر شدن وضعیت اقتصادی در کشور، پژوهش می‌تواند سهم بیشتری را به خود اختصاص دهد. وی با بیان اینکه پژوهش نقش کلیدی را در توسعه کشور ایفا می‌کند، خاطرنشان کرد: در سراسر دنیا پژوهش و توسعه از عرصه‌های مهم تحول هستند و تقویت بخش‌های پژوهشی و اعتبارات آن پیشرفت‌های مهمی را به‌دنبال خواهد داشت و در نهایت می‌تواند منجر به رشد اقتصادی و بالندگی علمی شود. نجفیان ادامه داد: در سال‌های اخیر با تنگناهای بودجه‌ای روبه‌رو بوده‌ایم و اعتبارات لازم تأمین شده است که لطمه‌های زیادی را به عرصه‌های پژوهشی وارد کرده است. وی تصریح کرد: مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مؤسسه‌های تحقیقاتی کشور در زمینه اصلاح ارقام زراعی و باغی هر سال دوهزار آزمایش تحقیقاتی را با دست خالی به اجرا رسانده است. رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر یادآور شد: با تأمین بودجه علاوه بر رشد سریع مؤسسه‌ها، افزایش کمی و کیفی دستاوردها و تقویت مراکز، زیرساخت‌ها نیز به‌روز می‌شوند و می‌توانیم در عرصه‌های پژوهشی و علمی رقابت‌پذیری بیشتری داشته باشیم. نجفیان با تأکید بر اینکه کشاورزی بخش مظلومی است که پژوهش‌های آن همواره با بیشترین چالش روبه‌رو بوده است، تأکید کرد: ما در مؤسسه حداثر‌ها را نیز نداریم، اما انتظارات از ما همیشه بالا بوده است تا ارقام جدید مقاوم به شوری، خشکی و کم‌آبی معرفی کنیم، اما چگونه بدون تأمین اعتبارات باید این انتظارات را برآورده کرد؟ وی با عنوان اینکه با وجود تمامی مشکلات مؤسسه اصلاح و گواهی بذر و نهال عملکرد خوبی داشته است، اظهار داشت: در سال گذشته 13 بذر جدید معرفی کردیم، در سال جاری نیز 13 تا 15 دستاورد جدید معرفی شده است.     نجفیان همچنین افزود: مؤسسه اصلاح و گواهی بذر و نهال با امنیت غذایی کشور ارتباط مستقیم دارد و ارقامی که در این مؤسس معرفی می‌شود، به پایداری تولید کمک می‌کند.   فرسودگی، نتیجه نبود اعتبارات رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در ادامه گفت: افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی و تحقق این مصوبه می‌تواند باعث تحولی شگرف در بخش کشاورزی شود و در نهایت انتظاراتی که از بخش تحقیقات کشاورزی وجود دارد را برآورده کند. صابر گلکاری با اشاره به اینکه مؤسسه به دو سال گذشته هیچ اعتبار پژوهش دریافت نکرده است، خاطرنشان کرد: تمامی طرح‌های تحقیقاتی با حداقل امکانات و از محل درآمدها اجرایی شد و نتوانستیم هیچ‌گونه توسعه و نوسازی داشته باشیم که نتیجه آن در نهایت فرسودگی سیستم بوده است. وی ادامه داد: با ادامه این روند نمی‌توان انتظار داشت فعالیتی ماورای انتظار به اجرا درآید و تنها توانسته‌ایم حداقل‌ها را به اجرا برسانیم. گلکاری تصریح کرد: برای ورود به عرصه‌های جهانی نیازمند امکانات بیشتر، تکنولوژی جدیدتر و جذب نیروی انسانی کارآمد هستیم که تحقق همه این‌ها ملزم به تأمین اعتبارات است. وی یادآور شد: اخبار امیدوارکننده‌ای مبنی بر رشد قابل توجه اعتبارات تحقیقاتی در سال آینده به گوش می‌رسد که تحقق این امر می‌تواند مشکلات سال‌های اخیر را برطرف کند.   پتانسیل بالای بخش کشاورزی در برنامه اقتصاد مقاومتی رئیس پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری نیز با بیان اینکه در سال گذشته بودجه خاصی برای تحقیق دریافت نکرده‌اند، اظهار داشت: تمامی طرح‌ها با استفاده از زیرساخت‌های خودمان و آن هم نه با راندمان واقعی به اجرا درآمدند، در صورتی که با تأمین اعتبار می‌توانیم انتظار را برآورده کنیم و به راندمان واقعی برسیم. مسعود لطیفیان با اشاره به پتانسیل بالای بخش کشاورزی در برنامه اقتصاد مقاومتی تأکید کرد: محصول خرما، محصولی استراتژیک است که حائز رتبه بین‌المللی ویژه و جنبه‌ها صادراتی است که از مزایای این محصول محسوب می‌شود و ما امیدواریم بتوانیم با کسب اعتبارات لازم به نحو بهتری به وظایف خود عمل کنیم.     وی همچنین افزود: در حلا حاضر آنچه در توان داریم را انجام می‌دهیم تا پاسخگوی زیرساخت‌های فنی نخیلات کشور باشیم و امیدواریم با بهتر شدن بودجه، وضعیت ما نیز بهبود پیدا کند.   سراب افزایش سهم پژوهش از سرانه تولید ناخالص ملی در ادامه نیز رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور گفت: از سال‌های دور، همیشه گفته شده است در پایان برنامه سهم پژوهش و تحقیقات از بودجه سرانه تولید ناخالص ملی افزایش پیدا خواهد کرد و به تدریج به پنج درصد نزدیک می‌شود، اما این مهم در هیچ برنامه‌ای محقق نشده است و در هیچ دولتی به‌رغم سفارش‌های رهبری نتوانستیم به این رقم دست پیدا کنیم. قربانعلی روشنی خاطرنشان کرد: طبیعی است زمانی که سایر کشورها بودجه‌های پژوهشی‌شان از تولید ناخالص ملی‌شان فراتر از این اعداد است، بخش پژوهشی توانمندتری نسبت به ما داشته باشند و انتظار عبثی است که یک‌یکم آنها بودجه هزینه کنیم و انتظار همان راندمان را داشته باشیم. وی ادامه داد: در آمار بانک جهانی سرانه تخصیصی به پژوهش در ایران با وجود اعلام آن در کشور به میزان 48 دهم درصد، 12 دهم درصد اعلام شده است که در واقع به منزله هیچ حساب می‌شود. روشنی با بیان اینکه مؤسسه‌ها و پژوهشکده‌های تحقیقاتی کشاورزی نوک پیکان پژوهش در این بخش هستند که تمامی نگاه‌ها روی آنها است، تصریح کرد: در حال حاضر تمامی زیرساخت‌ها، لوازم آزمایشگاهی و تجهیزات مزرعه‌ای فرسوده هستند و سال‌ها است در ناوگان تحقیقاتی کشور پولی برای نوسازی وجود نداشته که این فرسودگی مانع پیشرفت کار است. وی با تأکید بر اینکه باید بتوانیم همگام با تکنولوژی‌های روز دنیا پیش برویم، یادآور شد: ما انتظار داریم از آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا در مزارع استفاده کنیم، اما باید حداقل‌هایی که سه سال پیش داشته‌ایم را حفظ کنیم، نه اینکه حتی نتوانیم یک‌سوم این حداقل‌ها را نیز حفظ کنیم. رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور با عنوان اینکه در صورت تخصیص بودجه و پشتیبانی فنی می‌توانیم گامی رو به جلو برداریم، تأکید کرد: با ادامه این روند پسرفت خواهیم داشت، این در حالی است که تحول دور از انتظار نیست. روشنی با تأکید بر اینکه باید به تحقیاقت اعتماد کنیم، اظهار داشت: در تحقیقق که در دانشگاه تهران انجام گرفته، مشخص شده است به ازای هر ریال که در تحقیقات کشور هزینه می‌شود، 25 ریال سرمایه باز می‌گردد، در دنیا این بازگشت سرمایه برای مراکز و مؤسسه‌های تحقیقاتی 20 تا 40 ریال است؛ ما نیز امیدواریم با تخصیص اعتبار، این رقم را از 25 به میزان بیشتر برسانیم و تحقیقات کارآمدتر و کاربردی‌تری را به اجرا برسانیم. وی با اشاره به عدم تخصیص بودجه تحقیقاتی طی سه سال گذشته گفت: در حال حاضر روزبه‌روز از اعتبارات کاسته می‌شود و تمامی فعالیت‌های صورت‌گرفته در مؤسسه با درآمد خودمان بوده است، در حالی که وظیفه ما درآمدزایی برای بقا نیست. روشنی در پایان افزود: در هیچ جای دنیا، مؤسسه‌های تحقیقاتی برای تأمین هزینه برق و کارگر فعالیت نمی‌کنند و تأمین هزینه‌ها به منزله دغدغه نخست آنها محسوب نمی‌شود، چون وظیفه مؤسسه‌های تحقیقاتی تولید فناوری جدید و حرکت رو به جلو است، در حالی که ما در حال حاضر در تلاش هستیم بقای خود را حفظ کنیم./   خبرنگار: افسانه زعیم‌زاده A-941120-02