«همواره به هموطنان پیشنهاد می‌کنیم که با مصرف آب بسته‌بندی به‌عنوان آب‌های گوارا و بکر که بدون افزودن هرگونه مواد شیمیایی در کسری از دقایق از منابع و سفره‌های آب زیرزمینی برداشت و به بطری‌ها هدایت می‌شود سلامت خودشان را تضمین کنند.»آنچه خواندید فرازهایی از صحبت‌های پیمان فروهر، دبیر انجمن تولیدکنندگان آب‌های معدنی و آشامیدنی ایران است که دمی از ترویج و فرهنگسازی مصرف آب‌های معدنی نمی‌آساید. از نحوه برخورد با برند ملی «دماوند» آزرده خاطر است و به‌رغم آنکه روحیه‌ای آرام دارد، اما در فحوای کلام او به‌خوبی آزردگی هویداست. برای اطلاع از جزئیات پرونده آب معدنی «دماوند» که خیلی‌ها مشکل‌اش را تنها یک‌ سوءتفاهم قلمداد می‌کنند و همچنین بررسی آخرین وضعیت تولید آب‌های معدنی و آشامیدنی پای صحبت‌هایش نشستیم که ماحصل آن در ادامه می‌آید:سال 94 به‌طور حتم سال خوبی برای تولیدکنندگان آب بسته بندی نبود، چرا که نوع خاص برخورد وزارت بهداشت که در هیچ نقطه دنیا این شیوه سابقه ندارد، شیرازه یک برند قدیمی و ملی را نزد مصرف کننده هدف گرفت و بحرانی را ایجاد کرد که تاکنون هم مرتفع نشده است، لطفاً در این خصوص تحلیل خود را بفرمایید. بله متأسفانه همانگونه که بدان اشاره کرده اید سال 94 به دلیل تعامل نا مطلوب سازمان غذا و دارو با صنعت بسته‌بندی آب نه تنها سال خوشایندی نبود بلکه سالی توام با یاس و نا‌امیدی و البته دل شکستگی نزد فعالان در این صنعت بود.نه تنها دستور اضطراری و ناگهانی جناب آقای وزیر در خصوص بررسی و نظارت بر محصولات صنعت بسته‌بندی آب و رسانه‌ای شدن متن دستور در منابع خبری موجی از نگرانی در ذهن مصرف‌کنندگان ایجاد کرد بلکه عملکرد شتاب‌زده سازمان غذا و دارو نیز بر ابهامات و نگرانی‌ها و شک و تردیدهای مردم افزود و انجمن همواره نقد خود را بر شیوه انجام چنین فرآیندی توسط وزارت بهداشت ابراز کرده است، به‌گونه‌ای که شایسته‌تر آن بود که دستور وزیر محترم بهداشت همچون بسیاری از مکاتبات محرمانه و درون سازمانی، نسبت به صدور دستور محرمانه در‌خصوص تهیه گزارشی از وضعیت کیفی آب‌های بسته‌بندی اقدام می‌شد و نهایتاً پس از دریافت نتایج گزارش چنانچه ضرورتی به اطلاع‌رسانی به مردم و مصرف‌کنندگان بود اقدام می‌شد، این در حالیست که با رسانه‌ای کردن دستور وزیر محترم در‌خصوص بررسی کیفی محصولات صنعت بسته‌بندی آب موج اولیه نگرانی‌ها و ابهامات نزد مردم حرکت خود را آغاز کرد و از آنجا که چنین دستوری در ابعاد وسیع رسانه‌ای شده بود سازمان غذا و دارو نیز خود را موظف به تهیه گزارش فوری و نهایتاً اطلاع‌رسانی می‌دانست.در همین راستا سازمان غذا و دارو پس از انجام بررسی‌های لازم گزارشی از نتایج مطالعات خود ارایه کرد که بر اساس آن 12 واحد تولیدی ملزم به توقف تولید و اعمال اصلاحات به‌دلیل وجود مشکلات کیفی در محصولات شدند که نام یکی از معتبرترین و با قدمت‌ترین شرکت‌های تولیدی در صدر فهرست مذکور قرار گرفته بود، ذکر این نکته ضروریست که قبل از اعلام رسمی گزارش توسط سازمان غذا و دارو، شخصی مسؤول درروابط عمومی  وزارت نفت در یکی از شبکه‌های اجتماعی اقدام به نشر خبر و اعلام رسمی نام شرکت فوق‌الذکر و طرح آلودگی محصولات آن شرکت کرد و جالب آنکه پا را فراتر نیز نهاد و کمپینی با عنوان   «...... نخرید و نخورید» ‌به راه انداخت !! و مردم را به تحریم آن شرکت و محصولاتش دعوت کرد!! و همچنان این سوال انجمن از سازمان غذا و دارو باقی است که چگونه شخصی غیر مسؤول از اطلاعات محرمانه آن سازمان و شرکت‌های تولیدی و گزارش‌های درون سازمانی مطلع می‌شود و چگونه است که کمترین برخورد با اقدام خلاف وی انجام نگرفت‌؟ پس از صدور دستور توقف تولید به 12 واحد تولیدی، یکی از معتبرترین شرکت‌های موجود در صنعت بسته‌بندی آب درخواستی مبنی بر دیدار با دکتر دیناروند معاون محترم وزیر با هدف بحث و گفت‌وگو در‌خصوص مشکلات کیفی انتصابی به آن شرکت ارایه کرد که نهایتاً دیدار مذکور با استقبال گرم از سوی ایشان برگزار شد که طی آن موضوع آلودگی محصولات آن شرکت و لزوم توقف تولید و فروش محصولات توسط ایشان به مدیر عامل آن شرکت ابلاغ شد و اگرچه که آلودگی محصولات برای آن شرکت غیر‌قابل باور و پذیرش بود لکن مقرر شد فرآیند تولید و فروش متوقف شود تا اقدامات اداری لازم جهت بازگشایی مجدد انجام پذیرد.متأسفانه عدم درک صحیح از محتوی گفت‌وگو با معاون محترم وزیر توسط مدیر‌عامل فرانسوی آن شرکت و سوء‌تفاهم ایشان در فهم محتوی دستورات موجب ادامه روند فروش محصولات تولید شده در ماه‌های قبل و موجود در انبار توسط آن شرکت شد و همین امر موجب شد تا حکمی تحت عنوان عدم تمکین از دستورات برای آن شرکت صادر و نهایتاً موضوعی با عنوان آلودگی محصولات و پلمب واحد تولیدی از یکی از پر بیننده‌ترین اخبار شبانه در رسانه ملی منتشر گردد.بدون شک آنچه که توسط آن سازمان محترم در مواجهه با یکی از معتبرترین شرکت‌های موجود در صنعت بسته‌بندی آب در کشور که بخش اعظم آن متعلق به یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکت‌های تولید کننده آب بسته‌بندی در جهان می‌باشد صورت گرفت، با تمامی اندیشه‌ها، تفکرات و اظهار‌نظرهای دولت محترم در‌خصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی و حمایت از آنان نه تنها در تضاد بوده بلکه موجب بدبینی و خودداری سرمایه گذاران خارجی از ‌حضور در ا یران خواهد شد، ذکر این نکته ضروری است که عملکرد شتاب زده سازمان غذا و دارو موجب به خطر افتادن اشتغال مستقیم بیش از 500 نیروی انسانی و یا سرپرست خانوار و همچنین بروز خسارت مالی سنگین در شرکت مذکور گردید و بدون شک مشکلات جانبی و حواشی ناشی از اتفاقات اخیر از جمله بروز مشکلات در وصول مطالبات قبلی آن شرکت از مشتریان از دیگر زیان‌هایی‌ است که بر آن شرکت تحمیل شده است.تردیدی نیست که کنترل و نظارت بر محصولات وظیفه اصلی و خطیر وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو می‌باشد آنچه که در مواجهه با صنعت بسته‌بندی آب و به‌ویژه یکی از معتبرترین شرکت‌های فعال در این صنعت انجام گرفت خارج از استانداردهای تعاملی در اینگونه سازمان‌های نظارتی بوده است و شایسته‌تر آن بود تا سازمان غذا و دارو با هدف پیشگیری از خسارات جبران‌ناپذیر بر پیکر شرکتی معتبر و به خطر افتادن اشتغال بیش از 500 شاغل در آن، با صبر و بردباری بیشتر و بررسی دقیق‌تر و همچنین احضار مدیر عامل شرکت مذکور جهت ارایه توضیحات، از بروز واکنش عجولانه و شبانه خودداری می‌کرد و از این طریق موجبات اتفاقات تلخ بعدی نیز فراهم نمی‌گردید.ذکر این نکته نیز ضروریست که ضمن احترام به سازمان غذا و دارو و کارشناسان محترم آن سازمان، اینجانب همواره بر کیفیت مطلوب و مورد اعتماد محصولات شرکت آب‌های معدنی دماوند تأکید و اجرای استانداردهای فرا ملی در مقیاس‌های بین‌المللی و استقرار پیشرفته ترین تکنولوژی روز جهان در آن کارخانه را تائید کرده‌ام و موضوع وجود مشکلات کیفی و آلودگی در محصولات آن شرکت را ناشی از خطای آزمایش و یا هر علت مشابه دیگر می‌دانم، از سوی دیگر ذکر این نکته ضروری است که اساساً باکتری سودوموناس که عامل آلودگی محصولات آن شرکت اعلام شد طبق استانداردهای بین‌المللی از جمله کدکس به هیچ عنوان شاخص آلودگی محصولات و بازدارنده خط تولید در تولید آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی شده نمی‌باشد و بطور کلی از آن تحت عنوان process management indicator یاد میگردد، همچنین شایسته به ذکر است که سازمان بهداشت جهانی نیز در آخرین نسخه استاندارد خود سودوموناس را از جدول 7.1 عوامل بیماریزای آب حذف کرده است.اشاره بدین نکته نیز ضروریست که متأسفانه ایرانی نبودن مدیر عامل شرکت آب‌های معدنی دماوند و عدم آشنایی وی به زبان فارسی و فرهنگ تعاملات در جامعه ایرانی نه تنها موجب بروز برخی مشکلات فیمابین با سازمان غذا و دارو گردید، بلکه موجبات مدیریت نامطلوب بحران و دامن زدن به برخی مشکلات فیمابین آن سازمان شد که از آن جمله می‌توان از برگزاری نشست خبری توسط آن شرکت و بروز اتفاقات ناخواسته در جریان آن نشست که به‌شدت به روابط فیمابین آن شرکت و سازمان غذا و دارو ضربه زد نام برد.ذکر این نکته ضروری است که اگرچه سازمان غذا و دارو با اقدام عجولانه خود موجبات بروز زیان و خسارات غیر قابل تحملی در شرکت آب‌های معدنی دماوند و همچنین صنعت بسته‌بندی آب فراهم کرد، لکن احترام به آن سازمان و ضوابط آن امریست بدیهی و الزامی نزد کلیه فعالان در صنعت مذکور و این انجمن نیز همواره تلاش خود را در جهت تعامل مطلوب با آن سازمان با هدف ارتقای کیفی محصولات معطوف کرده است، از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد آن سازمان نیز نیازمند تجدید‌نظر در نحوه تصمیم‌گیری و تعامل با شرکت‌های تولیدی در موارد مشابه می‌باشد به‌گونه‌ای که ضروریست قبل از هرگونه انتشار خبر در‌خصوص کیفیت محصولات نسبت به انجام کلیه آزمایشات کیفی به دفعات بر روی نمونه‌های متعدد و اطمینان خاطر از صحت نتایج اقدام شود و نمونه‌های محصول نامطبق نیز در تعداد کافی در اختیار شرکت‌های تولید‌کننده قرار گیرد تا از این طریق اطمینان به صحت نتایج حاصل گردد، از سوی دیگر شایسته است تا آن سازمان خط مشی و یا ضوابطی دقیق در‌خصوص نحوه رسانه‌ای کردن مشکلات کیفی محصولات بر‌حسب اثر گذاری آنان بر سلامت مصرف‌کنندگان تهیه نماید تا از این پس از بروز لطمات جبران‌ناپذیر به شرکت‌های تولیدی و تغییر سرنوشت آنان و سوق آنان به نابودی خودداری گردد.نقش انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی در مواجهه با این شرایط آیا اثرگذار بوده است؟ اگرچه عملکرد سازمان غذا و دارو در رویداد مذکور و نحوه اطلاع‌رسانی آنان به حدی شتاب زده بود که امکان هرگونه مدیریت بحران را سلب کرده بود لکن بدون حضور انجمن حتی امکان برگزاری بسیاری از جلسات فیمابین ریاست محترم سازمان غذا و دارو و مدیر کل محترم آن سازمان و مدیرعامل شرکت آب‌های معدنی «دماوند» نیز میسر نمی‌شد و وجود این تشکل به‌عنوان پلی حد فاصل واحد تولیدی و دستگاه نظارتی موجبات جلوگیری از قطع کامل روابط را فراهم کرد، همچنین حمایت انجمن از 11 واحد تولیدی دیگر و انجام مکاتبات مرتبط با آنان در رفع توقفات تولید آنان موثر بوده است.چه توصیه‌ای به متولیان نظارتی و بهداشتی در مواجهه با تخلفات احتمالی  در صنعت غذا دارید؟بدون شک همچون بسیاری از موضوعات علمی و تخصصصی، دسترسی به الگوهای استاندارد و بین‌المللی جاری در سایر کشورهای جهان در‌خصوص مواجهه با مشکلات کیفی محصولات میسر می‌باشد و شایسته است تا با بررسی آنها به الگویی اجرایی دست یافت، بدیهی است که هر جمله اظهار شده توسط مدیران و مسؤولان سازمانهای نظارتی می تواند بر سرنوشت شرکت‌های تولیدی اثری مطلوب یا نامطلوب گذارده و لذا شایسته است تا سازمان‌های نظارتی قبل از هرگونه رسانه‌ای کردن گزارشات نسبت به تکمیل اطلاعات از طریق انجام آزمایشات اولیه و تکمیلی بر روی نمونه‌های متعدد اقدام و سپس نسبت به فراخوان تولید کننده و برگزاری جلسات لازم و رعایت حقوق اولیه آنان از طریق در اختیار قرار دادن نتایج آزمایشات و نمونه‌های نامطبق اقدام کند و نهایتاً پس از ارزیابی میزان اثر گذاری مشکلات کیفی بر سلامت مصرف کننده نسبت به اجرا یا عدم اجرای اطلاع‌رسانی تصمیم‌گیری شود. لطفاً مختصری پیرامون تولید، صادرات و مصرف سرانه فعلی آب‌های معدنی و آشامیدنی به نسبت مقایسه با سال‌های گذشته توضیح  دهید. در حاضر سرانه مصرف آب‌های بسته‌بندی 10 تا 15 لیتر است که در مقایسه با کشورهای بزرگ جهان و همچنین کشورهای همسایه به‌ویژه حوزه خلیج‌فارس و ترکیه که همگی بیش از 100 لیتر می‌باشند از مقدار پائینی برخوردار می‌باشد، همچنین کل صادرات از ابتدای سال تا پایان مهر‌ماه  3 میلیون و 981 هزار و 771 دلار بوده است که این مقدار در بازه زمانی مشابه سال قبل  7 میلیون و 984 هزار و 271 دلار بوده است که حاکی از کاهش 50 درصدی در سال‌جاری می‌باشد، همچنین کل صادرات سال گذشته 11 میلیون و 337 هزار و 15 دلار بوده است و بدون شک کل صادرات سال جاری با کاهشی مشابه کاهش هفت ماهه اول سال مواجه خواهد بود.لازم به ذکر است که طی هفت ماهه منتهی به مهر‌ماه سال جاری عراق با 2 میلیون و 909 هزار و 117 دلار، ترکمنستان با 655 هزار و 646 دلار  و افغانستان با 51 هزار و 987 دلار بیشترین سهم از صادرات محصولات را به‌خود اختصاص داده‌اند.به‌نظر می‌رسد علت کاهش 50 درصدی صادرات محصول به دلایلی از جمله افزایش برخی نا امنی‌ها و اوج گیری فعالیت داعش در منطقه، آغاز به تولید برخی کارخانجات عراقی و افغانی، عدم حضور تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های صنایع غذایی، افزایش احتمالی فروش داخلی برخی شرکت‌هایی که قبلا در حوزه صادرات فعالیت داشته‌اند، رکود اقتصادی حاکم بر منطقه، و..... بوده است.صنعت آب معدنی در شرایط پسابرجام چه بهره‌ای خواهد برد؟ بدیهی است که بخش اعظم منافع و مزایای اجرای نهایی برجام سرفصل‌های مشترکی است که شامل کل صنعت کشور می‌شود از جمله رفع تحریم‌های بانکی، رفع تحریم‌های تکنولوژیکی و مواد اولیه و لوازم و قطعات یدکی، و....... که هریک نقش مهمی در فعالیت واحدهای تولیدی ایفا می‌کند، برای مثال تا پیش از این خرید و انتقال میکرو فیلترهای آب  برای استفاده در کارخانجات بسته‌بندی آب که از کاربردهای مختلف در صنایع متنوع دیگر نیز از جمله در نیروگاه‌ها و راکتورها برخوردار می‌باشد با دشواری‌های بسیار صورت میگرفت و بطور معمول به شیوه‌های غیر‌معمول و با تحمیل هزینه‌های بیشتر به واحد تولیدی به کشور منتقل می‌شد این در حالیست که پس از اجرای برجام امکان خرید آسان و مستقیم از شرکت‌های خارجی فراهم می‌شود. برای توسعه صنعت آب‌های معدنی و آشامیدنی چه توصیه‌ای به دولتمردان دارید؟ از آنجا که صنعت بسته‌بندی آب در مقایسه با سایر محصولات غذایی از سابقه چندان طولانی در کشور برخوردار نیست لذا شناخت و یا دانش کافی در‌خصوص اینگونه محصولات در نزد افراد مختلف جامعه وجود نداشته و به‌نظر می‌رسد ارتقای فرهنگ مصرف اینگونه محصولات مبتنی بر اطلاع‌رسانی در‌خصوص امتیازات آن نسبت به آب شبکه شهری تنها از طریق مساعدت دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی امکانپذیر می‌باشد این در حالیست که نه تنها مشارکتی در این خصوص نمی‌شود بلکه گاه و بیگاه شاهد انتشار مطالبی غیر‌واقعی در انتقاد از آب‌های بسته‌بندی از سوی برخی مسؤولین بوده‌ایم که این تبلیغات ناصحیح و تأثیر منفی آن در اذهای عمومی یکی از مشکلات پیش‌روی این صنعت می‌باشد.همچنین توسعه صنعت بسته‌بندی آب و رشد فرهنگ مصرف محصولات آن در کشور حدوداً از یک دهه گذشته اغاز گشته است و به همین سبب صنعتی نوپا و نوین در کشور تلقی می‌گردد و از همین‌رو سرانه مصرف محصولات این صنعت در کشور تنها 15 لیتر می‌باشد و این در حالیست که سرانه مصرف این محصول در سایر کشورها از جمله کشورهای همسایه به بیش از 100 لیتر رسیده است که این امر حاکی از درک مسؤولان و دولتمردان کشورها از جایگاه و نقش حیاتی این صنعت و محصولات آن در تأمین سلامت مردم از طریق تأمین و عرضه آب پاک و سالم می‌باشد و بدیهی است که دستیابی به چنین سرانه‌ای در ایران تنها در سایه ارتقای سطح آگاهی و دانش مردم در‌خصوص آب‌های بسته‌بندی می‌باشد که نتیجه مستقیم آن ارتقاء فرهنگ مصرف محصولات صنعت مذکور خواهد بود.پر واضح است که انجام فعالیت‌های گسترده و اثر‌گذار در سطح ملی با هدف افزایش فرهنگ مصرف آب‌های بسته‌بندی امری خطیر و به مراتب فراتر از توان و امکانات این تشکل می‌باشد و اجرای چنین فعالیت‌هایی در مقیاس ملی نیازمند همراهی و حمایت دولت و سازمان‌های مسؤول می‌باشد و بدیهیست که تحقق این امر مشروط به برخورداری از درک اهمیت و نقش مهم این محصول در تأمین آب سالم مورد‌نیاز هموطنان خواهد بود.  از سوی دیگر انجمن آبهای معدنی و آشامیدنی ایران به مسؤولان محترم در دستگاه‌های مختلف اینگونه پیشنهاد می‌کند که با عنایت به سوابق تاریخی حوادث طبیعی در کشور و همچنین با توجه به شرایط اقلیمی حاکم برکشور و سایر موارد مشابه شایسته است قبل از بروز هرگونه بحران نسبت به تشکیل کارگروه‌های تخصصی در زمینه تأمین مایحتاج هموطنان پس از وقوع حوادث احتمالی اقدام شود، بدون تردید نیازی به ذکر مجدد نقش آب در تأمین نیازهای بهداشتی و رفع نیاز شرب انسان نیست و تجربه‌های قبلی نشانگر اهمیت مذکور بوده است، لذا اکنون که سال‌هاست نسب به‌وقوع زلزله احتمالی در کلانشهری چون پایتخت هشدارهایی داده شده است می‌توان پیش از وقوع نسبت به هماهنگی‌های لازم همچون امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری و ارتباط منظم و منسجم کمیته‌های مسؤول از طریق برگزاری جلسات زمان‌بندی شده همواره خود را مهیای واکنش به‌موقع در تأمین نیازمندی‌های آسیب‌دیدگان کرد، اگرچه که تولیدکنندگان آب‌های بسته‌بندی در زمان بحران همواره خود را موظف به همکاری با دولت و دستگاه‌های مسؤول در امداد به هموطنان می‌داند لکن چنانچه پیش از وقوع بحران نسبت به مشخص کردن تعهدات طرفین نسبت به یکدیگر از طریق امضای تفاهم نامه اقدام گردد موجب اطمینان خاطر طرفین در همکاری‌های متقابل خواهد شد.منبع: ماهنامه اقتصاد سبز