روستانشینان مرتفع ترین شهرستان کشور، چاره ای جز مهاجرت ندارند

در حالی که اهداف مهمی مثل توسعه ملی و حمایت از اقتصاد داخلی توجه ویژه به بخش کشاورزی، دامداری و حمایت از روستا نشینان را به یک ضرورت تبدیل کرده است، هنوز اخباری به گوش می رسد که نشان می دهد، بیشتر روستانشینان کشور تحت تأثیر مشکلات ابتدایی، چاره ای جز مهاجرت ندارند. مثل هزاران روستانشین فریدونشهری که در فصل زمستان در خانه های خود حبس می شوند.

به گزارش «تابناک»، شناخت دقیق مسائل و مشکلات مربوط به روستاها و تلاش برای حل آنها از این نظر اهمیت پیدا می کند که بدانیم ریشه بسیاری از مشکلات و عقب ماندگی های کشور مثل فقر، تضاد طبقاتی، بیکاری فزاینده، حاشیه نشینی تحت تأثیر عدم توسعه برابر میان شهرها و روستاهای کشور در حال رخ دادن است؛ موضوعی که البته در مورد روستاهای دور افتاده از مراکز شهری بیشتر نمود و نیاز به توجه ویژه مسئولان دارد.

اگر روستاهای کشور به تناسب فرایند توسعه شهری روند توسعه را بپیمایند، از امکانات رفاهی مناسب برخوردار شوند و زمینه های اشتغال در این فضاهای مسکونی به خوبی فراهم شود، بدون شک حجم زیادی از مشکلات و آسیب های اجتماعی موجود در جامعه از جمله حاشیه نشینی و افزایش شدید جمعیت در کلان شهرها متوقف خواهد شد.

هرچند توسعه روستاها، راهبردي کارساز و با اهميت براي تأمين نيازهاي اساسي جامعه و توزيع بهينه جمعیت در سراسر فضاهای جغرافیایی محسوب می شود و تا کنون نیز تلاش های فراوانی براي توسعه آنها در کشور صورت گرفته است، بررسی ها نشان می دهد شرایط کنونی روستاهای کشور به ویژه آن روستاهایی که با مرکز شهر فاصله بیشتری دارند، مطلوب نیست.

از جمله مشکلاتی که هم اکنون در بیشتر روستاهای کشور دیده می شود و نیاز است برای حل آنها برنامه های ویژه ای در نظر گرفته شود، می توان به زیرساخت های ارتباطی ضعیف، کمبود امکانات رفاهی مناسب، خانه های مسکونی غیر ایمن، نبود تنوع شغلی و وابستگی شدید معیشت روستاییان به مشاغلی مثل کشاورزی و دامداری اشاره کرد.

در این بین، یکی از شهرستان هایی که تعداد زیادی از روستاهای آن با جمعیتی بالغ بر 20 هزار نفر نیازمند توجه ویژه هستند و شرایط توسعه زیرساخت ها در آنها مطلوب نیست، شهرستان فریدونشهر در استان اصفهان و روستانشینان پشتکوهی این منطقه از کشور است؛ روستانشینانی که در برخی موارد بیش از 100 کیلومتر از مرکز شهرستان فاصله دارند و به ویژه در فصل زمستان و به دلیل بارش شدید برف، اصلاً شرایط رفاهی شان خوب نیست.

فاصله دورترین روستای شهرستان فریدونشهر که وزوه نام دارد، با مرکز شهرستان 175 کیلومتر است و اهالی این روستا جدا از دوری مسیر و سختی راه از کمبود امکانات رفاهی هم رنج می برند. روستاهای دیگر مثل هیران، بهرام آباد، مصیر و... نیز شرایط مشابهی دارند.

در شرایط کنونی، نبود جاده مناسب و زمستان‌های سرد با بارندگی‌های زیاد که بیشتر به صورت برف و کولاک است و نیز عدم تأمین اعتبارات مالی مورد نیاز، سبب کمرنگ بودن امکانات موجود در روستاهای شهرستان شده، به طوری که از 105 روستای شهرستان تنها 19 روستا دارای انشعاب گاز هستند و سه روستا نیز برق ندارند. مثل روستای هیران که یکی دیگر از دورترین روستاهای شهرستان و فاقد هر گونه جاده دسترسی مناسب است.

روستاهای دورافتاده که به دلیل فاصله طولانی از مرکز شهر و محروم بودن از ابتدایی ترین امکانات رفاهی یا باید کار و پیشه خود در روستا ترک و به شهر مهاجرت کنند و یا اینکه با همان شرایط ابتدایی زندگی روزمره خود را ادامه دهند؛ وضعیتی که البته بسیاری از آسیب های اجتماعی مثل فقر و اعتیاد را برای آنها به ارمغان می آورد.

در این بین وضعیت دانش آموزان و جوانان این روستاها بدتر است؛ دانش آموزانی که باید برای حضور در مدارس شبانه روزی، از مسیرهای سنگلاخ و برفی منطقه ـ که گاه هفته ها بسته است ـ عبور کنند و در نهایت هم به دلیل دوری از خانواده، توان مالی ضعیف و سختی راه ترک تحصیل کنند.

مشکل دیگر روستانشینان مناطق دور دست پفریدونشهر را باید زمستان های سخت و طولانی دانست. زمانی که بارش برف های سنگین پل ارتباطی آنها را با شهر قطع می کند و اهالی به دلیل نبود کم ترین امکانات رفاهی و تفریحی، غیر مستقیم و شبانه روزی در خانه ها محبوس هستند.

زمستان‌های سرد و سخت، بالا بودن هزینه‌های تأمین علوفه مورد نیاز دام در فصل زمستان، دامداری سنتی و عدم توانایی جوانان در تأمین اعتبارات برای صنعتی کردن دامداری و کشاورزی، نداشتن اعتبار و نبود ضمانت‌نامه‌های مناسب برای بانک‌ها جهت استفاده از وام‌های خوداشتغالی و نداشتن آگاهی‌های لازم همراه با آموزش‌های مناسب برای ایجاد شغل‌های دائم و مدیریت بهتر منابع از دیگر مشکلاتی است که در مورد این منطقه می توان از آنها یاد کرد.

در نگاه اول، شاید حل مشکل این روستانشینان ساده به نظر آید و این حس ایجاد شود که اگر امکانات رفاهی به منطقه گسیل داده یا مجموعه های ورزشی و رفاهی در منطقه تأسیس شود، بخش عمده ای مشکلات اهالی حل می شود. اما واقعیت این است که حل مشکلات این روستاها به این سادگی ها هم نیست.

اهالی از یک سو به دلیل زندگی دیرینه اجدادی در منطقه و شغل کشاورزی و دامداری به محل زندگی به شدت وابسته هستند و از سویی به دلیل پراکندگی بیش از حد روستاها امکان بردن برخی امکانات رفاهی مثل گاز شهری، برق، خط تلفن و... به این مناطق صرفه اقتصادی ندارد.

در این بین، شاید مهم ترین کاری که مسئولان می توانند در دستور کار خود قرار دهند و زمینه کاهش حداقلی مشکلات را فراهم کنند، این باشد که وضعیت زیرساخت ها و جاده های ارتباطی منطقه را بهبود بخشند، زیرا بررسی ها نشان می دهد، هم اکنون زیربنای بسیاری از جاده های ارتباطی این روستاها همان راه شوسه قدیمی است و تنها با کمی آسفالت ریزی تنها نام جاده آسفالته را یدک می کشند.

توسعه زیرساخت های ارتباطی به احتمال زیاد، زمینه ساز گسترش گردشگری در منطقه هم خواهد شد و منطقه ای که هم در زمستان و هم در تابستان طبیعت منحصر بفردی دارد، خواهد توانست پذیرای جمع زیادی از علاقه مندان به طبیعت شود و با این اقدام وضعیت اقتصادی اهالی نیز بهبود یابد.شرایطی که به آن اشاره شد، تنها مشکل روستاهای این شهرستان واقع در مرکز کشور نیست و بسیاری از روستاهای کشور به ویژه در مناطق کوهستانی و مرزی مثل روستاهای استان کردستان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، گلستان، آذربایجان شرقی و غربی و.... نیز شرایط مشابهی دارند که در ادامه «تابناک» به بررسی وضعیت آنها خواهد پرداخت.
گفتنی است، شهرستان فریدونشهر با 2530 متر ارتفاع از دریا، مرتفع ترین شهرستان کشور و معروف به بام ايران است.