از زمين هاي قُچّاغ سيستان تا منطقه آزاد

هوايي مطبوع و خوش، كشتزارهاي فراخ و سرسبز، كوچ پرندگان فصلي و وجود درياچه و تالاب پر آب هامون در شمال استان پهناور سيستان و بلوچستان از خصوصيات ساليان دور منطقه سيستان بوده كه در طول تاريخ خود اسطوره ها و روايت هاي زيادي را در پرده هاي نقالي به تصوير كشيده است.
طبيعت در طول تاريخ رنگ مي بازد و جاي خود را به رنگ هاي جديد فرش هزار رنگ روزگار مي دهد، 18سال پيش پديده رنگ باختگي طبيعت به سراغ منطقه سيستان آمد تا در گذر روزها عرصه قدرت نمايي چرخ روزگار بر زميني تشنه شود.
زميني كه تا پيش از آن به دليل مزارع حاصل خيز و فراواني آب به انبار غله ايران معروف بود، رفته رفته جاي خود را به تَرَك هاي زمين هاي بي آب و علف داد تا هزاران شغلي و كاري كه به واسطه درياچه اي اسطوره اي ايجاد شده بود از بين رود.
سالهايي كه گذشت آن سرسبزي و نشاط را نيز پشت سر گذاشت و صداي گاو و گوسفندها را نيز با خود در گوش زمان به سكوت نشاند.
گرچه تالاب بين المللي هامون كه چرخه فعاليت هاي زيادي را در دامن پربركت خود مهيا كرده بود خشك شد و كشاورزي در زمين هاي بس توانمند و پربار كه به اصطلاح محلي به آن قُچّاغ يعني فربه گفته مي شود، سيستان از رونق افتاد اما هنوز يك چيز با ارزش براي آن باقي است و آن نيز وجود فرصت مرز با كشور افغانستان است.
مردم منطقه سيستان در سالهاي اول خشكسالي به خوبي بهره گيري از مرز را ياد گرفتند، آنان با استفاده از اين مزيت شروع به كار و تلاش كرده و به صورت سنتي تجارت را آغاز كردند اما چندي قبل با مسدود شدن اين مرز به دلايل امنيتي و نبود ثبات در كشور افغانستان، اين فعاليت ها نيز از بين رفت.
پس از اينكه مردم سيستان به دلايل نداشتن درآمد كافي مجبور به ترك سرزمين اجدادي خود شده و به حاشيه نشيني در برخي از شهرهاي ايران اسلامي رو آورده و مورد بي مهري نيز قرار گرفتند، با طرح موضوع ايجاد منطقه آزاد در سيستان نوري تازه در دل آنان تابيدن گرفت و آماده بازگشت به موطن و ديار اصلي شان سيستان شدند اما شوك رد شدن لايحه منطقه آزاد در مجلس نور اميد را دردر دل آنان به كورسويي در حال خاموش شدن تبديل كرد.
**مردم سيستان چشم انتظاران اصلي منطقه آزاد
رد شدن لايحه مناطق آزاد و اقتصادي كشور در مجلس شوراي اسلامي كه ايجاد منطقه آزاد تجاري صنعتي در سيستان نيز در اين لايحه بود موجب دلسردي مردم منطقه شد.
مسعود توتازهي يكي از ساكنان منطقه سيستان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار داشت: پدران ما در زمانهاي قديم در سيستان به كشاورزي و دامداري مشغول بوده اند اما به دليل خشك شدن تالاب بين المللي هامون و رودخانه هيرمند ديگر امكان ادامه اين فعاليت براي نسل كنوني وجود ندارد.
وي بيان كرد: ايجاد ديوار مرزي در سيستان باعث شده تا مردم نتوانند مانند قبل به تجارت سنتي كالا بپردازند.
وي افزود: قانون براي تبادل كالا از طريق گمرك و بازارچه هاي مرزي نيز برخي اقلام را مشخص كرده كه تنها افراد با سرمايه زياد مي توانند كالا وارد يا خارج كنند.
توتازهي گفت: در صورت ايجاد منطقه آزاد در سيستان و سهولت تجارت در اين منطقه، مي توان انتظار داشت تا بار ديگر مردم سيستان به چرخه كار و فعاليت بازگردند و رونق گذشته را بازيابد.
وي با ابراز گلايه از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: بايد منطقه سيستان به صورت مجزا در صحن مجلس راي گيري شود زيرا ايجاد منطقه آزاد در آن يك ضرورت منطقه اي است.
مردم سيستان در سفر رئيس جمهوري به اين منطقه خواستار ورود آب به منطقه و تبديل آن به منطقه آزاد بودند.
حسين پيري زيركوهي نيز در گفت و گو با ايرنا اظهار داشت: تنها دو مولفه «آب» و «منطقه آزاد» مي تواند سيستان را از بحران هاي مختلف نجات دهد.
وي ادامه داد: هم اينك آب يك بحران جهاني است اما بايد از مزيت مرز نهايت استفاده را كرد تا نه تنها منطقه بلكه كشور از آن سود ببرد.
وي افزود: بسياري از مردم سيستان به دليل بيكاري و نداشتن درآمد كافي از اين منطقه كوچ كردند كه در صورت ايجاد منطقه آزاد دوباره باز خواهند گشت.
**منطقه سيستان يك نفع ملي است
معاون استاندار سيستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ويژه زابل به خبرنگار ايرنا اظهار داشت: ايجاد منطقه آزاد در سيستان و ارتباط آن با منطقه آزاد چابهار مي تواند يك چرخه فعاليت ترانزيتي را بوجود آورد كه نه تنها منطقه بلكه كل كشور از آن سود ببرد.
هوشنگ ناظري تصريح كرد: منطقه سيستان دروازه ورودي كالا از افغانستان و كشورهاي آسياي ميانه به آب هاي آزاد جهاني است.
وي خاطر نشان كرد: ايجاد منطقه آزاد در سيستان يك ضرورت است كه بايد به آن توجه ويژه اي شود.
وي بيان كرد: هم اينك بسياري از كارهاي مقدماتي و ميداني در سيستان براي شكل گيري منطقه آزاد انجام شده است.
معاون استاندار سيستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ويژه زابل گفت: مردم سيستان ايجاد منطقه آزاد را يك حق براي خود مي دانند.
**لايحه مناطق آزاد يكبار ديگر در صحن علني راي گيري مي شود
لايحه مناطق آزاد چندي قبل در مجلس شوراي اسلامي به دليل مخالفت هيات رئيسه رد و براي بررسي مجدد به كميسيون اقتصادي ارسال و مقرر شد يكبار ديگر براي راي گيري به صحن علني مجلس شوراي اسلامي برود.
نماينده مردم منطقه سيستان با پنج شهرستان زابل، زهك، هيرمند، هامون و نيمروز اظهار داشت: طرح منطقه آزاد سيستان در روز يكشنبه همراه با چند منطقه ديگر به صورت يك لايحه در صحن علني مجلس مطرح مي شود.
سيد باقر حسيني افزود: در اين لايحه علاوه بر ايجاد منطقه آزاد سيستان، ايجاد منطقه آزاد در مهران، بوشهر، اينچه برون، مريوان و بانه نيز وجود دارد.
وي ادامه داد: رويكرد مناطق آزاد در ايران بخصوص در سيستان رويكردي صادراتي است كه مي تواند به بهبود وضعيت معيشتي مردم منطقه و كشور كمك كند.
وي تصريح كرد: از آنجائيكه در منطقه سيستان به دليل خشكسالي امكان كشاورزي و دامداري وجود ندارد، وجود منطقه آزاد و استفاده از مزيت هاي مرزي مي تواند جايگزين مناسبي براي مردم منطقه باشد.
در دوران سخت تحريم كه درب هاي زيادي به روي تجارت ايران بسته بود، درب تجاري كشور افغانستان همواره باز بوده و ميزان تجارت زيادي با اين كشور انجام شد.
طرح دولت يازدهم مبني بر آبرساني بوسيله لوله به 46 هزار هكتار زمين زراعي در سيستان در كنار توسعه تجارت مرزي از طريق ايجاد منطقه آزاد تجاري در آن مي تواند رشد و شكوفايي دو چنداني را در اين منطقه بوجود آورد.
7311 / 6081