شیوع كبد چرب در شمال ایران بیشتر است

امیر علی سهراب پور روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا افزود: كبد وظایف متعددی دارد. یكی از وظایف آن، تنظیم متابولیسم چربی‌ها در بدن است به طوری كه قند و چربی در كبد به یكدیگر تبدیل شده یا تبدیل نوع چربی‌ها در كبد انجام می‌شود اما درصورتی كه كبد چرب باشد، میزان بیش از حد چربی در كبد رسوب می‌كند.
وی ادامه داد: كبد چرب در 20 سال گذشته شیوع بیشتری پیدا كرده و این اختلال در همه جای دنیا رشد داشته است. عامل مهم شیوع بیماری كبد چرب، چاقی است كه در واقع به موازات افزایش وزن افراد و قطر شكم و چربی های شكمی، كبد چرب نیز افزایش پیدا می كند.
سهراب پور گفت: كبد چرب ابتدا در خانم های چاق كشف شد ولی پس از آن مشخص شد كه این بیماری زن و مرد ندارد و در هر دو جنس موارد متعددی شناسایی شد، همچنین ابتدا در بیماران دیابتی چاق كبد چرب شایع بود اما بعد مشخص شد كه افرادی كه حتی چاق نیستند نیز ممكن است به كبد چرب مبتلا شوند كه البته تعداد آنها زیاد نیست، از سویی دیگر كبد چرب مختص افراد دیابتی نیست و افرادی كه دیابت هم ندارند ممكن است كبد چرب داشته باشند.
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران درباره نقش ‍‍‍ژنتیك در بروز كبد چرب گفت: تعداد بسیار محدودی از ژن ها شناسایی شده اند كه با كبد چرب ارتباط دارند البته هنوز نمی توان گفت كه این بیماری ژنتیكی است چرا كه مجموعه عوامل متعدد محیطی، تغذیه ای و ژنتیكی به این بیماری منجر می شود.
سهراب پور درباره عوامل بروز كبد چرب گفت: فشار خون بالا، چربی بالا، قند بالا در بروز كبد چرب نقش دارند اما در برخی افراد ممكن است چند مورد از این عوامل همزمان اتفاق افتد كه در این صورت مجموعه این عوامل به ایجاد سندروم متابولیك منجر می شود و این افراد بیشتر در معرض سكته های قلبی و مغزی در طول زمان قرار می‌گیرند.
وی افزود: كسی كه كبد چرب دارد احتمال اینكه فشار خون بالا، چربی بالا، قند بالا داشته باشد بیشتر است و احتمال اتفاقات قلبی و عروقی، سكته های قلبی و مغزی نیز در آینده برای او بیشتر است.

** از هر 3 ایرانی یكی به كبد چرب مبتلاست
این فوق تخصص گوارش و كبد درباره روش تشخیص كبد چرب توضیح داد: استاندارد طلایی برای تشخیص كبد چرب، انجام بیوبسی (نمونه برداری از بافت ها) است كه البته كار دشواری است. بهترین روش تشخیص، انجام سونوگرافی است و بر اساس تشخیص سونوگرافیك، 30 تا 35 درصد از افراد و در واقع از هر سه ایرانی یك نفر كبد چرب دارد و سایه چربی در سونوگرافی كبد آنان دیده می‌شود.
سهراب پور ادامه داد: حدود سه درصد از 30 درصد از افرادی كه كبد چرب دارند، علاوه بر اینكه از طریق سونوگرافی این بیماری تشخیص داده می‌شود، در آزمایش خون نیز آنزیم های كبدی اختلال دارد و می‌توان گفت به نوعی هپاتیت خفیف دارند و باید به كبد و گوارش رسیدگی كنند. 27 درصد از 30 درصدی كه كبد چرب دارند، عملا این موضوع برای آنها مشكلی ایجاد نمی‌كند اما باید وزن، فشار خون، چربی، قند را كنترل كنند.

** شیوع كبد چرب در شمال ایران بیشتر است
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران افزود: نتایج مطالعات اخیر كه به صورت ملی در سراسر كشور با جمع آوری تمام داده های موجود و نمونه گیری از هزاران نفر انجام شده و نتایج آن بزودی به صورت یك مقاله علمی منتشر می شود. بیماری كبد چرب در شمال ایران از جمله در مازندران، گلستان و خراسان شمالی شایع تر است و البته براساس آمار، این مناطق مشكل چاقی بیشتری دارند كه این موضوع با سبك زندگی افراد این مناطق، سفره های مردم و عادات و روش های زندگی ارتباط مستقیم دارد. اگرچه اختلاف در میزان شیوع جزئی است اما هر چه از شمال كشور به مناطق جنوبی می رویم این عارضه كمتر می شود و استان هرمزگان كمترین میزان شیوع كبد چرب را داراست.
وی درباره نقش دخانیات در بروز كبد چرب گفت: مصرف دخانیات در كبد چرب تاثیر مستقیم ندارد اما در گرفتگی رگ قلب به شدت تاثیرگذار است بنابراین به كسی كه كبد چرب دارد اكیدا توصیه می كنیم كه دخانیات مصرف نكند.

** فرهنگ پرخوری در ایران باید اصلاح شود
وی با اشاره به فرهنگ تعذیه و پرخوری در مهمانی ها افزود: ما آدم ها را به مهمانی دعوت می‌كنیم و مدام به مهمان می‌گوییم بخور و نخوردن در مهمانی علامت بی احترامی به صاحبخانه است. این فرهنگ اشتباه است و باید عوض شود. پس وقتی افراد خارجی می‌آیند كه این فرهنگ كم غذا خوردن در آنها نهادینه شده است تعجب نكنید وقتی می بینید مقدار كمی غذا می‌كشد و مقدار زیادی سالاد می‌خورد، شیرینی هم نمی‌خورد. آنها همین كارها را كردند كه عمرشان از ما 10 تا 15 سال بیشتر است.
این استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره به عوارض كبد چرب توضیح داد: اكنون بیشتر از كبد چرب، از مرگ قلبی عروقی می ترسیم. كبد چرب در ایران و كشورهای غربی دیده می شود اما در كشورهای پیشرفته خیلی كنترل كرده اند.
وی افزود: در كشورهای غربی و پیشرفته مصرف سیگار را كنترل كرده اند. مردم ورزش می‌كنند. آمریكا در رأس است و بعد از آن اروپا است آمریكا در توسعه این فرهنگ از اروپا هم جلوتر است. 4 كشور در كنترل بیماری های غیر واگیر از همه جلوتر هستند، آمریكا، كانادا، انگلیس، استرالیا. منحنی مرگ ناشی از قلب و عروقشان رو به سرازیری است. خیلی جاهای اروپا این طور كه در كشورماست، نیست. مردم همه ورزش می‌كنند.

** جلسه های متحرك مدیران برای پیشگیری از كبد چرب
سهراب پور توصیه كرد: باید قرارهای مهمانی مان را به صرف میوه و سالاد بگذرانیم نه برای چلوكباب و كله پاچه و فرنی و شیرینی های خوشمزه. در بعضی از جاهای دنیا در ادارات خیلی از جلسات طولانی نشستنی را كم كردند و اگر قرار است جلسه ای بین 4 نفر از مدیران برگزار شود، آن را به صورت ایستاده برگزار می‌كنند یا جلسه های در حال حركت ایجاد كردند. یعنی مثلاً می‌گویند از در دانشكده پزشكی در حیاط دانشگاه یك دور بچرخیم و بعد به دانشكده پزشكی برسیم و در مسیر با هم صحبت كنیم. آقای رئیس دانشكده با 3 معاون خودش 3 دور حیاط می‌ چرخند و بعد می‌آیند و می‌نشینند و جلساتشان را این‌طور برگزار می‌كنند. از آسانسور و پله برقی كمتر استفاده كنیم و از پله رفت و آمد كنیم البته با حفظ همه شرایط، ما نمی‌خواهیم خیلی به خودشان فشار بیاورند و باید در امر اصلاح شیوه زندگی و عادات غذایی ابتكار عمل پیدا كنیم.
این پزشك فوق تخصص درباره لزوم غربالگری كبد چرب در كشور گفت: لزومی ندارد، حتی در مورد سرطان هم ما همه سرطان ها را بیماریابی نمی‌كنیم. چون بعضی از بیماری ها وجود دارند كه درمان قطعی برای آن داریم و اگر بیماری را پیدا كردیم، زود درمان می‌شوند اما بعضی از بیماری ها مانند هست كه درمان خاصی برای آن نداریم. بر فرض كه بیماری را هم پیدا كردیم، كار زیادی نمی توانیم برای او انجام دهیم.
سهراب پور افزود: هپاتیت C در 20-25 سال پیش جزو گروه اول بود كه غربالگری و بیماریابی آن انجام شد. نگرانی این بود كه اگر كسی هپاتیت C دارد باید بفهمیم تا به دیگران منتقل نشود. ولی در پنج سال اخیر كه درمان بسیار مؤثر هپاتیت C داریم، بحث بیماریابی آ‌ن خیلی مهم شده است.
وی ادامه داد: در عارضه ای مانند كبد چرب اگر همه جامعه را بررسی كنیم و هزینه هم كنیم و بفهمیم كه مثلا این پنج میلیون نفر كبد چرب دارند. می‌خواهیم چه كار كنیم؟ فقط می‌توانیم به آنها بگوییم ورزش كنند و وزن كم كنند. به نظر می‌آید بر اساس گاید لاین های موجود غربالگری برای كبد چرب كار درستی نیست.
سهراب پور تاكید كرد: غربالگری و شناسایی بیماران كبد چرب ففط اتلاف هزینه است. به جای آن بهتر است روشی پیدا كنیم كه مردم را به ورزش تشویق كنیم و تغذیه های ناسالم را كم كنیم
وی ادامه داد: در مورد اكثر افراد مبتلا به كبد چرب نگرانی اصلی خود كبد چرب نیست بلكه عوارض قلبی- عروقی است كه در پی آن می‌آید. برای این افراد مهمترین كاری كه می‌توانیم انجام دهیم این است كه به آنان توصیه كنیم، وزنشان را پایین بیاورند، ورزش كنند، فشار خون، قند خون و چربی خون را كنترل كنند و به طور كلی سبك زندگی را اصلاح كنند و این شاه بیت پیشگیری و كنترل كبد چرب است.
وی ادامه داد: البته مشكلی كه وجود دارد این است كه كاهش وزن برای بسیاری از این افراد كار شختی است. حتی در جوامع غربی كه ملاحظات زیادی برای كاهش وزن دارند فقط 15 درصد آدم هایی كه رژیم می‌گیرند موفق می‌شوند وزن ایده آلشان برسند. 85 درصد مردم دنیا در كاهش وزن ایده آل موفق نخواهند بود. بنابراین به افراد دچار كبد چرب فقط می‌گوییم حدود 7-8 كیلو كم كن تا وضعیت كبد بهتر شود.
سهراب پور ادامه داد: كار مهم این است كه توصیه می‌كنیم روی بچه ها و نسل بعد كار شود تا بچه ها را به ورزش عادت بدهیم و سوسیس و كالباس را كه مقدار كمی از آن مقدار زیادی كالری دارد و خطرناك است،‌نخورند.
این فوق تخصص گوارش و كبد تاكید كرد: توصیه های اصلی غیر دارویی است. گروه كوچكی هستند كه جزو سه درصد از كل افراد مبتلا به كبد چرب باشند كه به آنها دارو می دهیم. این افراد اغلب 10 سال از كبد چرب آنها می‌گذرد، آنزیم هایشان بالا است وقتی سونوگرافی می‌كنیم چربی شان خیلی زیاد است.

**عوارض داروهای كبد چرب
وی درباره عوارض داروهای درمان كبد چرب گفت: 90 درصد این داروها عارضه دارند یعنی برای كبد چرب دارو می‌دهیم اما بعضی از مطالعات نشان داده است كه این داروها سرطان پروستات را زیاد كرده است. بنابراین اصلاً صحیح نیست سریع دارو بدهیم. البته پشت تجویز این داروها مسائل دیگری هم هست كه ما می‌دانیم.
سهراب پور گفت: پزشكان با سواد این نكات می‌دانند و ما به پزشكان و دانشجویان آموزش می‌دهیم كه كمتر از این داروها تجویز كنند. این تلقی نادرست است كه هر كس كبد چرب دارد، باید به او دارو دهیم تا زود خوب شوند.
وی تاكید كرد: تا امروز كه سال 2017 است ما در دنیا یك دارو كه بتواند كلاً كبد چرب را از بین ببرد، اصلا در دنیا نداریم. حدود 2 سال گذشته درباره یك دارو برای كبد چرب صحبت می شد ولی بعدا معلوم شد كه این دارو احتمال خونریزی داخل مغزی را افزایش می دهد.

** خطرات ویتامین E
وی ادامه داد: حتی ویتامین E نیز كه فراد خیلی علاقه دارند كه از آن استفاده كنند و تا چندی پیش حتی در سوپرماركت ها ویتامین E می‌فروختند، در چند سال اخیر از بازار دنیا جمع شد. برای اینكه 2-3 سال پیش معلوم شد مرگ و میر افراد سالمی كه ویتامین E می‌خورند نسبت به آدم هایی كه از آن استفاده نمی‌كنند افزایش پیدا كرده است.

**‌كبد چرب دارو ندارد
سهراب پور در پاسخ به این پرسش ایرنا كه چرا هنوز برخی پزشكان ویتامین E تجویز می كنند، گفت: این درد ماست كه همیشه از دنیا 20 سال عقب هستیم. این كار خطرناك است. در موارد خیلی محدود و شرایط خیلی خاص ممكن است تجویز شود اما می‌ترسیم به پزشكان نسل جوانمان بگوییم كه ویتامین E هم هست چون ممكن است كار خراب شود. بنابراین دارویی كه به بیمار كبد چرب بدهیم تا بیماری اش را خوب كند و بدون خطر باشد امروز در دنیا نداریم.
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران در پاسخ به این پرسش ایرنا كه چرا برخی از این داروها از رسانه ها و شبكه های ماهواره‌ای تبلیغ می شوند،‌ توضیح داد: اوضاع خراب‌تر از این حرف هاست. ما هر روز در رادیو و تلویزیون ملی و غیر ملی حرف های بی اعتبار علمی زیاد می‌شنویم و در روزنامه ها هم می‌بینیم. من اصولاً با رسانه ها مصاحبه نمی‌كنم اما وقتی فهمیدم بحث در مورد كبد چرب است با آغوش باز قبول كردم و گفتم كه بیاییم به مردم بگوییم كه این بیماری دارو ندارد تا مردم بفهمند وزن زیاد و خوردن شیرینی و زولبیا بامیه و كله پاچه چقدر خطرناك است.
سهراب پور گفت: رسانه‌های فرامنطقه‌ای را رها كنید و به تبلیغات عجیب و غریب طب سنتی در داخل كشور خودمان توجه كنید،‌كسی باید پیدا شود و جلوی مدعیانی كه می‌گویند با طب سنتی كبد چرب را درمان می‌كنند بگیرد. اگر به عطاری بروید می‌بینید به در و دیوار و شیشه هایش حداقل 8 تا داروی كبد چرب می‌بینید در حالی كه برای كبد چرب داروی سنتی مؤثر نداریم. داروی شیمیایی هم نداریم.

**همه تبلیغات داروهای سنتی و شیمیایی كبد چرب دروغ است
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران تاكید كرد: همه این تبلیغات دروغ است، هیچ كدام از اینها ثابت نشده است. هركسی كه ادعایی می‌كند باید ثابت كند. شاید روزی مطالعه علمی انجام شود و معلوم شود، یك داروی موثرهم هست ولی تا مادامی كه مطالعه علمی نشده است، این تبلیغات دروغ است.
خبرنگار: افشین شاعری ** انتشار: علی حبیبی
اجتمام(4)**3063 **1569
برای آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej