سیاست های مبهم در واردات برنج/شوق تجار هندی برای از سرگیری صادرات

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، با توجه به ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت این محصول از سال 93، به دلیل بلاتكلیفی وزارت جهاد كشاورزی برسر واردات یا عدم واردات این محصول، كماكان برنج خارجی در حجم های مختلف به كشورما وارد شد.
براساس آمارهای اعلام شده، در سال 1392 بیش از 2 میلیون و 500 هزار تن واردات بی رویه برنج به كشور انجام شد كه این میزان واردات در آن زمان به اندازه مجموع نیاز بازار داخلی بود؛ این امر موجب انبار برنج داخلی و ركود بازار برنج در كشور و نگرانی هایی برای تولیدكنندگان داخلی شد.
در همین راستا وزارت جهاد كشاورزی دولت یازدهم برای حمایت از شالیكاران، متعادل سازی قیمت ها و تنظیم بازار این محصول، از سال گذشته علاوه بر اقدام ممنوعیت واردات برنج، خرید توافقی حمایتی برنج داخلی را نیز در دستور كار قرار داد.
در حالی كه واردات برنج به ویژه در فصل برداشت این محصول ممنوع اعلام شده بود اما كماكان حجم های مختلفی از برنج باسماتی هندی در این مدت وارد شد، برخی مسئولان وزارت جهاد كشاورزی اعلام كردند كه واردات این محصول در زمان ممنوعیت از محل ثبت سفارش های قبلی بوده است.
با اینكه ایران با واردات 20 درصد برنج باسماتی هندی مقصد مهمی برای صادرات هندوستان به شمار می رود اما مابقی برنج باسماتی هندی به كشورهای عربستان، عراق، آمریكا، افغانستان و آفریقایی همچون غنا، نیجریه و ساحل عاج صادر می شود.
ممنوعیت واردات برنج سبب شد تا تجار هندی در این مدت به دلیل اشباع بازار ایران با محدودیت صادرات برنج باسماتی مواجه شوند كه این امر افت قیمت این محصول را برای آنان در پی داشت به طوری كه گفته می شود صنعت برنج باسماتی هند در اثر كاهش قیمت های ناشی از عدم صادرات، با ضرر 250 میلیارد روپیه ای معادل سه میلیارد و 900 میلیون دلار مواجه شد.
طبق آمارهای منتشره، در سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ حدود ۱.۴ میلیون تن برنج هندی به ایران وارد شد كه با وجود ممنوعیت واردات در سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ به طور مجدد هند توانست 930 هزار تن برنج دیگر به ارزش 6 هزار و 759 كرور روپیه معادل یك میلیارد دلار به ایران صادركند.
همچنین آمارها نشان می دهد، حجم صادرات برنج باسماتی در آگوست (مردادماه) امسال 33 هزار و 554 تن بوده كه این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 44 هزار و 220 تن ، با كاهشی ۲۳ درصدی بوده است.
بنابراین ارزش صادرات برنج باسماتی به ایران در این ماه با كاهش ۴۲ درصدی به میزان ۱۹۲ كرور روپیه معادل 29 میلیون و 538 هزار دلار بود كه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۳۵ كرور روپیه معادل 51 میلیون و 538 هزار دلار برآورد شده است.
به گزارش سازمان های بین المللی غذا و كشاورزی، در سال 2015 تا 2016 مجموع واردات غلات ایران ۱۴.۷ میلیون تن برآورد شده در حالی كه این مقدار در سال ۲۰۱۴ تا 2015 حدود ۱۵ میلیون تن بوده است بنابراین حدود ۸۰ درصد از صادرات محصولات كشاورزی و غذاهای فراوری شده هند به ایران را برنج باسماتی تشكیل می دهد.
حال سیگنال های بازرگانان هندی پس از گذشت یكسال نشان می دهد به دنبال پایان دادن به ممنوعیت صادرات برنج به ایران هستند و انتظار دارند امسال صادرات یك میلیون تن برنج باسماتی هندی به ایران از سر گرفته شود، بنابراین از صدور مجوزهای جدید ایران برای واردات برنج باسماتی از هند در دو ماه آینده خبر می دهند.
با توجه به اینكه با شروع كار دولت یازدهم قانون انتزاع در بخش كشاورزی اجرایی شد بنابراین تامین، واردات و صادرات محصولات كشاورزی به ویژه كالاهایی همچون برنج به این وزارتخانه محول شده است.
اما در این مدت كماكان بخش قابل توجهی از برنجی كه گفته می شود مربوط به ثبت سفارش های قبلی بوده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می شود. به طوری كه در زمان ممنوعیت برنج، خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام كرده بود در صورت نیاز، واردات برنج به كشور انجام می شود آن هم درحالی كه بارها محمود حجتی وزیر جهاد كشاورزی از ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت این محصول و احتمال واردات در صورت نیاز سخن گفته بود؛ درهمین راستا برای كاهش واردات ثبت سفارش های قبلی نیز تعرفه بیش از 40 درصدی نیز برای فصل برداشت درنظر گرفته شده است.
همچنین حجتی به دلیل محدودیت منابع آبی، تولید برنج را به دلیل شرایط غرقابی و آب بر بودن تنها برای دو استان شمالی گیلان و مازندران امكانپذیر دانست و تولید این محصول در سایر استان های كشور ممنوع شده است.
پیش از این نیز علی قنبری معاون وزیر جهادكشاورزی از رفع ممنوعیت واردات برنج از اول آبان ماه امسال و برگزاری مناقصه برای خرید برنج از بازارهای بین المللی خبر داده بود.
به گفته وی، در فصل تولید، واردات برنج متوقف بوده اما با اتمام فصل برداشت، ممنوعیت واردات نیز برداشته شده است.
وی افزود: با وجود افزایش تولیدات داخل، شركت بازرگانی دولتی ایران اقدامات لازم برای حفظ ذخایر استراتژیك از طریق واردات را انجام می‌دهد.
همچنین عباس كشاورز معاون زراعی وزارت جهاد كشاورزی به تازگی واردات برنج را كماكان ممنوع اعلام كرد و می گوید امسال از لحاظ تولید سال خوبی برای برنج محسوب می‌شود، زیرا با افزایش نسبی تولید این محصول نسبت به سال گذشته مواجه هستیم.
وی با بیان اینكه بخشی از نیازداخلی به برنج باید از طریق واردات انجام شود، می افزاید: میزان كسری برنج مورد نیاز و ذخایر استراتژیك كشور توسط وزارت جهاد كشاورزی در دست بررسی است و از نیمه دوم سال گذشته تاكنون هیچ مجوزی بابت واردات برنج باسماتی به هندی ها صادر نشده است.
كشاورز براین باوراست كه واردات انجام شده برنج در این مدت، همچنان مرتبط به ثبت سفارش‌های گذشته بوده و ثبت سفارش جدید نیست.
همچنین می گوید، طبق مصوبات، شركت بازرگانی دولتی، ذخیره استراتژیك كالاهای اساسی را برعهده دارد و واردات برنج از سوی شركت بازرگانی دولتی ایران تنها در همین زمینه بوده و این برنج وارد بازار نمی شود.
معاون وزیر جهاد كشاورزی گفته است، برای واردات برنج منتظر مصوبات تعرفه از شورای اقتصاد هستیم.
براین اساس باید منتظر اعلام رسمی مسئولان وزارت جهاد كشاورزی برای اعلام سیاست های جدید در این رابطه باشیم؛ چرا كه با انتشار خبرهایی مبنی بر اعلام آمادگی تجار هندی برای صادرات برنج باسماتی به ایران در ماه های آینده، گمانه زنی ها درباره رفع ممنوعیت موقت این محصول را بیشتر كرده است.
اقتصام(5)9186 ** 2023