سبزی و صیفی هایی با طعم آب آلوده

به گزارش ایرنا این دغدغه به گونه ای بوده كه كشاورزی به عنوان یكی از زنجیره های اصلی تولید و سلامت مردم و جامعه در برخی مناطق آسیب دیده و سودجویان برای تولید و فروش بیشتر به سمت استفاده از آب های غیرمتعارف یا پساب آلوده بخش های مختلف روی آورده اند.
این درحالی بوده كه با صرف هزینه آب های نامتعارف (فاضلاب خام یا پساب) قابل تبدیل به آب مورد نیاز بخش های غیر شرب و از جمله كشاورزی بویژه در ایام خشكسالی و كمبود بارش و كاهش ذخیره منابع آبی است.
پساب به عنوان منبع آبی غیر متعارف می تواند در صورت تصفیه و رسیدن به حد استانداردهای بهداشتی به عنوان منابع در حوزه كشاورزی و آبیاری فضای سبز استفاده شود.
به گفته كارشناسان حوزه آب و فاضلاب؛ اما هدایت فاضلاب خانگی تصفیه نشده به اراضی كشاورزی باعث تغییر در بافت خاك، تجمع نمك ها در خاك، كاهش حاصلخیزی خاك، بروز اثرات طولانی مدت روی خاك شده وادامه آن آسیب بر پیكره كشاورزی را به همراه خواهد داشت.
این معضل متاسفانه در استان گلستان به دلیل مشكلات ناشی از خشكسالی و نیز سودجویی افرادی كه سلامت مردم برای آنان پله ترقی می شود، گاه و بیگاه نمود یافته و مردم بدون هیچ آگاهی سبزی و صیفی كه با آب آلوده آبیاری شده است را به خانه می برند.
هم اینك مشكل استفاده از پساب آلوده و به عبارتی فاضلاب خام به جای استفاده از آب در امور و نیازهای مصارف كشاورزی به یك معضل در حوزه سلامت مردم تبدیل شده است و نمونه آن نفوذ پساب به چاه آب روستای اوجابن گرگان و نیز آبیاری مزارع سبزی وصیفی این روستا با آب فاضلاب و بروز مشكلات گوارشی و راهی شدن تعداد زیادی از اهالی به مراكز و كادر درمانی در هفته گذشته بود.
از سوی دیگر در برخی روستاهای گرگان بویژه در شمال و شمال غربی شهرستان، كشاورزان برای آبیاری مزارع و باغات خود از آب رودخانه انجیراب استفاده می كنند درحالی كه به گفته دست اندركاران امور بهداشت و سلامت آب این رودخانه به دلیل نفوذ فاضلاب خام ، آلوده و خطر ساز است.
در حاشیه این رودخانه عده ای سودجو به صورت غیر قانونی با ایجاد كانال و آبروهایی مسیر آب رودخانه را عوض كرده و در پشت یك پشته سد مانند آن را ذخیره كرده و این پساب آلوده را هكتاری 200 هزار تومان به زارعان منطقه برای آبیاری مزارع می فروشند و این درحالی بوده كه كشاورز با توجه به خشكسالی و ضرورت نجات كشت خود از نابودی مجبور به استفاده از این آب است.
به گفته دست اندركاران سلامت و كارشناسان بهداشت محیط، این آب آلوده به آلاینده های میكروبی و شیمیایی وغیر شیمیایی بوده و به سلامت مصرف كنندگان اینگونه تولیدات كشاورزی آسیب می رساند.
به گزارش ایرنا چند سالی است كه در بخش هایی از شهر گرگان طرح جمع آوری فاضلاب اجرایی شده است، اما هنوز بسیاری از منازل و مناطق این شهر به شبكه و شریان اصلی آن متصل نیستند و همین مساله باعث شده تا بخشی از پساب خانگی و بخش های مختلف بهانه ای برای سودجویان و بهره مندی آنان در حوزه كشاورزی شود.
برای رفع این مشكل در شورای سلامت شهرستان بارها بحث و بررسی و راهكار ارائه شده اما مصوبات این بخش اجرایی نشده و تضمین اجرای آن هر بار به نشست بعدی ارجاع شده است.
رضا ترابی بخشدار مركزی شهرستان گرگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا روستاهایی كه با این مساله درگیر هستند را شامل اوجابن، قلعه محمود، سیستانی محله، زنگیان، شیرمحمود، كریم آباد و چندین روستای دیگر بیان كرد.
كارشناس ارشد بهداشت محیط شهرستان گرگان دراین پیوند گفت كه تجمع مواد سمی در محصولات و انتقال در زنجیره غذایی باعث بروز انواع بیماری ها در انسان می شود.
علی غلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: آلودگی خاك و به تبع آن آلودگی آب های زیر زمینی از جمله مضرات استفاده از آب فاضلاب خانگی و غیرخانگی در آبیاری تولیدات كشاورزی بویژه محصولات روز چین، سبزی و صیفی است.
وی؛ پساب خانگی را شامل آب استفاده شده برای شستشو، ماشین لباسشویی و دیگر ملزومات زندگی بیان كرد و اظهار داشت: هنگامی كه آلودگی‌ به طور مستقیم یا غیر مستقیم و بدون تصفیه از مواد تركیبی مضر؛ در آب ‌ها تخلیه می‌ شود بر گیاهان و موجودات زنده درون آب‌ تاثیر گذاشته و پس از آلوده سازی محیط زیست ،در مرحله بعد سلامت مصرف كنندگان را در خطر قرار می دهد.
وی با اشاره به اینكه مهمترین عامل ایجاد كننده مخاطرات بهداشت فردی، میكروارگانیسم های بیماری زا، انگل ها و مواد سمی و شیمیایی فاضلاب هستند، افزود: مشكلات بهداشتی محصولات كشاورزی در نتیجه فعل و انفعالات و واكنش های مختلف بین تركیبات و آلاینده های فاضلاب با خاك و گیاه اتفاق می افتد.
بخشدار مركزی گرگان همچنین به خبرنگار ایرنا گفت: رودخانه انجیراب در شهر یك فرصت است ، اما با توجه به اینكه آب آن به دلیل ورود پساب خانگی و غیر خانگی آلوده بوده و بدون تصفیه وارد زمین های كشاورزی این منطقه می شود یك تهدید است.
به گفته رضا ترابی؛ با ساخت یك تصفیه خانه روستائی با هزینه كم می توان امكان استفاده از این آب را بدون نگرانی برای آبیاری حوزه كشاورزی فراهم كرد.
وی در خصوص اقدامات برای جلوگیری از ورود آب های نامتعارف به این رودخانه و ممانعت از استفاده این آب در حوزه كشاورزی اظهار كرد: در راستای تامین سلامت شهروندان، دادستانی شهرستان از همه دستگاه ها خواسته تا متخلفین در این بخش شناسائی و معرفی تا با آنان برخورد قانونی شود، اما تاكنون متولیان امر در این خصوص اقدامی نكرده اند.
وی تاكید كرد كه این مشكل سلامت مردم را درخطر قرار داده است و بخشداری تا رفع این مشكل پیگیر خواهد بود.
ترابی در این خصوص به تخریب آبراه های ایجادی برای توزیع آب آلوده رودخانه به داخل زمین های كشاورزی منطقه اشاره كرد و افزود: نفوذ این آب به داخل چاه یك روستا اواخر هفته گذشته باعث بروز مشكلات گوارشی برای جمع زیادی از اهالی شد.
بخشدار مركزی گرگان اضافه كرد كه در این پیوند روز جمعه گذشته با هماهنگی نیروی انتظامی و با بیل مكانیكی دهیاری روستای اوجابن اقدام به تخریب این آبراه ها شد.
وی با گلایه از دستگاه های مربوطه به دلیل انجام ندادن وظایف در این بخش گفت: این مشكلات با سلامت مردم سر و كار دارد و قابل اغماض نیست.
ترابی، ایجاد تصفیه خانه فاضلاب روستایی، ایجاد آب بندان، حفر چاه با توجه به بالا بودن سطح آب در منطقه و جمع آوری آب های سطحی و بهره گیری از آن در حوزه كشاورزی را از راهكارها در این بخش بیان كرد.
وی تصریح كرد: همچنین توسعه كشت پنبه به جای كشت سبزی و صیفی كه به صورت مستقیم با سلامت مردم سر و كار دارد ،از دیگر راهكارهای پیشنهادی به زارعان منطقه است.
در این پیوند دادیار دادسرای عمومی و انقلاب گرگان در نشست كارگروه سلامت شهرستان گفت كه جهاد كشاورزی و دهیاری ها نسبت به شناسائی متخلفینی كه برای آبیاری محصولات كشاورزی از فاضلاب خام استفاده می كنند، اقدام نمایند.
به گفته مسعود سلیمانی؛ در صورتی كه مركز بهداشت و سایر ارگان های ذیربط برای متخلفین اعلام جرم و تخلف كنند دادسرای شهرستان با متخلفین برخورد قانونی می كند و در صورت لزوم دستور تخریب تمامی زراعتی كه با فاضلاب خام آبیاری می شود، صادر خواهد شد.
در این پیوند مصوب شده كه تیم مشترك نیروی انتظامی، مركز بهداشت، جهاد كشاورزی و آبفا به منظور شناسایی و برخورد قانونی با كسانی كه برای آبیاری محصولات كشاورزی از فاضلاب خام استفاده می كنند، تشكیل شود.
معاون برنامه ریزی و امور عمرانی فرماندار گرگان نیز برخورد قانونی با متخلفان و استفاده كنندگان از فاضلاب خام جهت مصارف كشاورزی را وظیفه اصلی خود بیان كرد و گفت كه بازدیدهای انجام شده از مسیر انتقال فاضلاب شهری به سمت تصفیه خانه گرگان نشان می دهد كه برخی زارعان و مالكان اراضی شمال شهر گرگان از فاضلاب جهت آبیاری اراضی زیر كشت سبزی و صیفی استفاده می كنند كه پیگیری و با آنان برخورد قانونی خواهد شد.
ابراهیم دشتیان افزود: در این پیوند، هماهنگی های لازم برای شناسائی زارعین توسط دهیاری ها و جهاد كشاورزی و معرفی به مراجع رسیدگی كننده، برای برخورد قانونی انجام شده است.
محمد ابراهیم جرجانی عضو شورای اسلامی شهر گرگان نیز آب و فاضلاب را متولی جمع آوری فاضلاب خانگی دانست و بیان داشت: این آب پس از تصفیه قابلیت استفاده برای آبیاری زمین های كشاورزی را دارد.
وی با ادعای اینكه شهرداری دخالتی در این موضوع ندارد ودر صورت مشاهده مانع آن می شود، افزود: اقدامی كه از قبل شهرداری برای هدایت آب های سطحی و انتقال آن به رودخانه ها انجام داده است ، اكنون برخی از این بخش برای هدایت فاضلاب استفاده می كنند.
از داخل گرگان مركز استان گلستان كه افزون بر 450 هزار نفر جمعیت دارد سه رودخانه زیارت ، انجیراب و نصر آباد عبور می كند.
3014/1648
گزارش: مجید میهن دوست ** انتشار: پری سالارنیا