ضرورت توجه به تغذیه دانش آموزان * علی حبیبی

دلیل اهمیت رعایت این دستور غذایی برای دانش آموزان چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت كه فراگیران به دلیل اینكه در سنین رشد هستند رعایت یك دستور غذایی مطلوب برای آنان نسبت به سایر افراد جامعه اهمیت بیشتری پیدا می كند.
واقعیت این است كه دانش آموزان بخاطر شرایط سنی و مشغولیت های ذهنی چندان به اجرای یك برنامه تغذیه مناسب پایبند نیستند از این رو نقش بزرگترها شامل والدین و اولیای مدرسه در این زمینه اهمیت پیدا می كند.
دانش آموزان روزانه دستكم 7 ساعت در مدرسه حضور دارند و این ساعات مفیدترین زمان زندگی آنان محسوب می شود. در این زمان دانش آموزان از هر جهت آمادگی فراگیری و یادگیری دارند در حالی كه در ساعات دیگر این فراگیری به حداقل ممكن كاهش می یابد.
تغذیه همانطور كه گفته شد یك نیاز اساسی كودكان و دانش آموزان است و مدرسه نیز بهترین مكان برای ارائه آموزش های مختلف در زمینه تغذیه و بهداشت به دانش آموزان است. اهمیت تغذیه همین بس كه كمك شایانی به یادگیری دانش آموزان می كند و به تقویت حافظه آنان منجر می شود.
تغذیه مطلوب و مناسب برای دانش آموزان پسر و دختر یك ضرورت انكارناپذیر است اما برای دختران به خاطر ورود به سن بلوغ و شروع دوران قاعدگی ضروری تر بنظر می رسد و در این دوره مصرف مواد مغذی و پروتئینی یك نیاز اساسی برای رشد آنان محسوب می شود.
نوع تغذیه دانش آموزان با یكدیگر متفاوت است و به همین دلیل نمی توان برای همه دانش آموزان و كودكان یك نسخه تغذیه تجویز كرد زیرا هر كدام از آنان فعالیت های متفاوتی دارند از این رو به تغذیه متفاوت نیازمند هستند.
هر چه فعالیت یك دانش آموز بیشتر باشد به همان نسبت به تغذیه مناسب و مصرف انواع انرژی نیازمندتر است كه صرف كربوهیدرات ها شامل نان و غلات ازجمله این موارد است.
نوع تغذیه در سنین و دوره های مختلف تحصیلی باهم متفاوت است بطور مثال والدین در دوره ابتدایی برای فرزندان خود غذا تهیه می كنند و آن را در كیف شان می گذارند تا در زنگ تفریح آن را صرف كنند.
دانش آموزان دوره ابتدایی وقتی به دوره متوسطه وارد می شوند نوع تغذیه آنان نیز فرق می كند و آنان بیشتر تمایل دارند كه غذاهای آماده بوفه مدرسه از جمله ساندویچ گرم و سرد و شكلات مصرف كنند.
صبحانه از وعده های مهم غذایی بویژه برای دانش آموزان است. خیلی از كودكان و دانش آموزان تمایلی به صرف صبحانه ندارند و دقیقا مشكل از اینجا آغاز می شود.
صبحانه یك وعده مهم غذایی است كه تمركز دانش آموزان در درس را افزایش می دهد در حالی كه مصرف نكردن آن حافظه كودكان را با كاهش روبرو می كند.
دانش‌آموزان به 3 وعده غذایی اصلی و 2 میان‌ وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروه‌های غذایی شامل شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوه‌جات و گروه نان و غلات مصرف كنند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین مهم است.
تغذیه باعث رشد و تكامل دانش آموزان می شود. كسانی كه صبحانه نمی‌خورند حافظه كوتاه مدت شان صدمه می‌بیند و تمركزشان در كلاس كم است. صبحانه دانش آموزان باید شامل آب میوه، عسل و مربا و همچنین مواد قندی و نان و كیك باشد.
برای تهیه یك برنامه متنوع صبحانه والدین می توانند از فرزندان خود كمك بگیرند تا آنان بیشتر به مصرف آن تمایل نشان دهند.
با اینحال تغذیه مطلوب تغذیه ای است كه از كیفیت مناسب برخوردار باشد و تفاوتی نمی كند كه كجا و در چه مكانی تهیه شود. تغذیه خانگی و همچنین بوفه مدرسه چنانچه از كیفیت مطلوب برخوردار باشد می تواند به عنوان غذای دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد.
كودكان و نوجوانان معمولا به مصرف خوراكی هایی مثل چیپس، پفك و.. تمایل نشان می دهند كه والدین و مدرسه می توانند با ارائه الگوهای صحیح مصرف مواد خوراكی آنان را در تغذیه سالم یاری كنند.
توزیع شیر در مدارس به عنوان نخستین مكان حضور كودكان و نوجوانان در جامعه می تواند بسیاری از مشكلات تغذیه و جسمی آنان را برطرف كند از این رو هر چند آموزش و پرورش در سال های اخیر به ارائه این مواد مغذی بین دانش آموزان اقدام می كند اما توزیع آن در یك ماه از سال تحصیلی و آنهم تنها در آذرماه مطلوب به نظر نمی رسد.
این توزیع دیر هنگام به نظرمی رسد و بهتر است كه به تدریج در طول سال در اختیار فراگیران كسب علم و دانش و آینده سازان ایران اسلامی قرار گیرد.
توزیع شیر در مدارس كه در قبل و بعد از انقلاب وجود داشته و دارد از اقدام های مثبت آموزش و پرورش است كه چنانچه این تغذیه در كنار ارائه سایر اقلام مغذی خوراكی نیز همراه باشد در سالم نگهداشتن نسل آینده بسیار مثمرثمر خواهد بود.
با اینحال جدای از كیفیت تغذیه، بیگانگی دانش آموزان و كودكان با ورزش از جمله معضلاتی است كه در سلامت و ساختار قامتی كودكان و نوجوانان تاثیر غیرقابل انكاری دارد.
برای داشتن نسل سالم هم مدرسه و هم والدین وظایفی دارند كه تشویق كودكان به ورزش و تحرك از جمله این موارد است. بسیاری از كودكان و نوجوانان تمایلی به ورزش ندارند و این عامل می تواند به بروز عارضه های زیادی از جمله چاقی مفرط و.. در آنان منجر شود.
برای ورزش نیاز به امكانات و تجهیزات ورزشی است كه این امكانات باید در سطح شهرها و مدارس برای كودكان و نوجوانان مهیا شود. بچه های شهری به دلیل كمبود امكانات ورزشی بیشتر از دانش آموزان روستایی با فقر تحرك مواجه هستند از این رو تامین این تجهیزات از ضرورت های جامعه ما محسوب می شود.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* دبیر اجتماعی ایرنا