رفع بحران آب كشاورزي با تغيير الگوي كشت

به گزارش ايرنا، كشاورزي و بخش هاي مربوط به اين گروه اولين رده اشتغال، اقتصاد و توليد را در چهارمحال و بختياري شامل مي شود، تا جايي كه حدود 8 درصد توليد ناخالص داخلي اين استان مربوط به بخش كشاورزي است.
در چهارمحال و بختياري اقتصاد اكثر خانوارها به خصوص مناطق روستايي بر پايه كشاورزي بنا نهاده شده و در طول سال هاي گذشته كاهش نزولات جوي، بحران كم آبي و خشكسالي مشكلاتي را براي بهره برداران اين بخش ايجاد كرده است.
خشكسالي و بحران آب در اين استان به خصوص در بخش كشاورزي منجر به كاهش توليدات كشاورزي شده است كه اين امر مي تواند ضربه بزرگي به اشتغال و اقتصاد استان وارد كند.
بنابر گزارش هاي اداره كل هواشناسي چهارمحال و بختياري تغيير اقليم و كاهش بارندگي در چهارمحال و بختياري سبب شده تا اين استان در سال زراعي 95-96 وارد دهمين سال پياپي خشكسالي شود و همين امر به خشكيدگي دشت هاي اين استان و تبديل شدن آن به چشمه هاي گرد و خاك منجر شود.
به اعتقاد كارشناسان بخش كشاورزي چهارمحال و بختياري در بسياري از مناطق اين استان هنوز كشاورزان از شيوه‌ هاي سنتي براي كشت و آبياري محصول استفاده مي ‌كنند كه اين روش ها بيشترين سهم مصرفي آب را به دنبال دارد.
كارشناسان بخش كشاورزي معتقدند: كمبود آب در بسياري از شهرستان هاي چهارمحال و بختياري زندگي بهره برداران اين بخش را تحت تاثير قرار داده تا جايي كه شاهد تغيير در كاربري زمين ‌هاي كشاورزي و نوع زراعت از سوي افراد هستيم.
به اعتقاد اين كارشناسان، استفاده از محصولات سازگار با آب و هوا در هر شهرستان، تغيير الگوي آبياري كشاورزي از غرقابي و باراني به قطره اي و گاه تبديل كشت آبي به ديم (در مناطق مستعد) و به نوعي تغيير الگوي كشت مهم ترين و پايدارترين روش مقابله با بحران كم آبي در چهارمحال و بختياري از سوي بهره برداران است.
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهادكشاورزي چهارمحال و بختياري گفت: در راستاي رفع مشكلات كم آبي در بخش كشاورزي در اين استان برنامه ريزي ها به سمت استفاده از سيستم آبياري نوين و تغيير الگوي كشت است.
حميدرضا دانش در گفت وگو با گزارشگر ايرنا اظهار كرد: كشت گياهاني كه نياز آبي كمتر داشته باشد به خصوص به سمت كشت پائيزه گندم، جو، حبوبات و كلزاي انتظاري سوق يابيم كه از آب سبز استفاده شود و كشت نكردن گياهاني همانند برنج كه آب زياد نياز دارد.
به گزارش ايرنا، 'آب سبز' رطوبت ناشي از آب باران است كه فقط براي كشاورزي ديم قابل استفاده است.
به گفته وي، استفاده از كشت حفاظتي با هدف افزايش مواد آلي خاك كه در صورت بارندگي، آب به منابع زيرزميني نفوذ كرده و ذخيره شود نيز از مهم ترين برنامه ها در بخش رفع مشكلات كم آبي كشاورزي در استان در نظر است.
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهادكشاورزي چهارمحال و بختياري افزود: براي كشت حفاظتي كشاورزان بايد براي شخم زدن زمين زراعي از گاو آهن برگردان دار استفاده نكنند و به جاي آن گاو آهن پنجه غاري استفاده كنند تا بقاياي گياهي در خاك باقي بمانند و جابه جا نشود.
دانش تصريح كرد: كشاورزان در راستاي تامين منابع آبي بايد در كشت گياهان و محصولات بهاره نظير سيب زميني و ذرت با هدف كاهش دوره آبياري محصول خود به سمت گياهان زودرس و ميان رس سوق يابد.
به گفته وي، در صورتي كه كشاورزان برنامه كشت حفاظتي را براي مزارع خود انجام دهند بين 30 تا 40 درصد يارانه دريافت مي كنند.
دانش افزود: آبياري اراضي كشاورزي با روش ثقلي با راندمان 40 درصد و آبياري تحت فشار با 70 درصد است.
وي همچنين گفت: آبياري كشاورزي با پساب خام فاضلاب يا صنعتي در اين استان استفاده نمي شود.
دانش افزود: هم اينك كمتر از 800 هكتار از اراضي كشاورزي در چهارمحال و بختياري شامل محصولات مجاز علوفه اي از جمله يونجه، گندم و جو با پساب هاي تصفيه شده آبياري مي شود.
به گفته وي، مطابق استانداردهاي ملي محصولات مثمر كشاورزي نبايد با پساب هاي تصفيه شده آبياري شود.
مدير آب و خاك و امور اراضي سازمان جهاد كشاورزي چهارمحال و بختياري نيز در اين راستا گفت: حدود 46 درصد اراضي آبي كشاورزي اين استان شامل 53 هزار هكتار به سيستم آبياري نوين تجهيز شده كه جزو استان هاي پيشرو در كشور است.
سيدطاهر نوربخش در گفت وگو با گزارشگر ايرنا اظهار كرد: انواع روش هاي قطره اي، تيپ، لينير، كلاسيك و ساير روش ها در طرح تجهيز اراضي به سيستم آبياري نوين در استان اجرا شده است.
وي با بيان اينكه روش آبياري تيپ با راندمان 90 درصد است، گفت: با اجراي طرح هاي آبياري نوين 242 ميليون مترمكعب آب در بخش كشاورزي در استان صرفه جويي شده است.
نوربخش تصريح كرد: تغيير الگوي كشت، يكپارچه سازي زمين هاي كشاورزي و تسطيح اراضي با هدف كاهش پرت آب در استان با جديت پيگيري مي شود.
وي گفت: 840 رشته قنات در چهارمحال و بختياري وجود دارد كه از اين تعداد 280 رشته قنات در سال زراعي گذشته بدليل پديده خشكسالي به طور كامل خشك شده و 560 رشته قنات مابقي نيز بين 80 تا 40 درصد آبدهي دارد.
مدير آب و خاك و امور اراضي سازمان جهاد كشاورزي چهارمحال و بختياري افزود: 17 درصد از اراضي باغي و زراعي استان از آب قنات ها تامين مي شود و در مجموع 30 درصد از زمين هاي كشاورزي استان از آب هاي روان و سطحي سيراب مي شود.
مدير امور باغباني سازمان جهاد كشاورزي چهارمحال و بختياري نيز اظهار كرد: در راستاي اجراي برنامه هاي تغيير الگوي كشت با هدف رفع مشكلات كم آبي در بخش كشاورزي استان در سال هاي گذشته درختان با ميوه هاي هسته دار نظير هلو به ارقام كم آب مانند بادام سوق يافته است.
ابراهيم شيراني در گفت وگو با گزارشگر ايرنا تصريح كرد: مطابق اين برنامه ريزي در برخي از شهرستان هاي استان نيز به جاي كشت سيب زميني و زراعت علوفه به كشت گياهان دارويي و كم آب سوق يافته است.
به گفته وي، كشاورزان با هدف تامين آب و رفع مشكلات كم آبي در بخش كشاورزي چهارمحال و بختياري در راستاي اجراي سياست هاي اقتصاد مقاومتي بايد به كشت متراكم گلخانه اي با توجه به اينكه هر هكتار هفتم دهم ليتر اب نياز دارد، سوق يابند.
شيراني ادامه داد: كشاورزان در راستاي رفع مشكلات كم آبي بايد علاوه بر تغيير الگوي كشت به سمت برنامه هاي اصلاح و احياي اراضي و بالا بردن ماده آلي خاك سوق يابد.
به گفته وي، كشت باغ هاي ديم در مناطقي كه استعداد توسعه باغ را داشته و كشت ارقام مقاوم به كم آبي نظير انگور و بادام ديم در دستور كار جهادكشاورزي است.
مدير امور باغباني سازمان جهاد كشاورزي چهارمحال و بختياري تصريح كرد: براي بهره وري و ذخيره سازي آب كشاورزي خود كشاورزان بايد ترغيب به تغيير الگوي كشاورزي شوند.
معاون امور باغباني سازمان جهادكشاورزي استان نيز گفت: محصولاتي كه تره بار بوده و نياز به تازه خوري داشته و محصولاتي نظير سيب زميني كه تجمع آب در آن محصول است، از پساب فاضلاب نبايد استفاده شود.
شيراني گفت: استفاده از پساب فاضلاب در توليد محصولات غير مثمر چوبي و علوفه اي قابل استفاده است.
به گزارش ايرنا، برخي كارشناسان براي رفع مشكلات كم آبي در بخش كشاورزي استفاده از پساب هاي خام و يا تصفيه شده صنعتي و فاضلاب را مطرح مي كنند كه اين امر نيز مردم و مسئولان را با دغدغه ها و مشكلاتي روبه رو كرده است.
يك كارشناس بهداشت محيط در چهارمحال و بختياري گفت: بايد توجه داشت كه شرط استفاده موفقيت آميز از پساب فاضلاب در كشاورزي، در نظر گرفتن اثرات آن بر محيط زيست و محصولات كشاورزي و بهداشت و تندرستي انسانها است.
حميد كياني در گفت وگو با گزارشگر ايرنا اظهار كرد: در صورتي كه شروط استفاده از پسابها اعم از پساب فاضلاب و صنعتي رعايت نشود، آسيب هاي جدي به طبيعت و جوامع انساني وارد مي شود.
به گفته وي، با توجه به كمبود منابع آب در بسياري از مناطق كشور و افزايش حجم فاضلاب هاي شهري، استفاده مجدد از آنها اجتناب ناپذير است.
هم اينك حدود 120 هزار هكتار اراضي باغي و زراعي شامل 40 هزار هكتار باغ و حدود 80 هزار هكتار كشت آبي زراعي در چهارمحال و بختياري وجود دارد كه سالانه 180 هزار تن محصولات باغي و 890 هزار تن محصولات زراعي از اين اراضي برداشت مي شود.
گزارشگر: نرگس كريمي**انتشار:جهانبخش صفري
7361/6021