15دستاورد پنجساله كشاورزی؛ از خودكفایی شكر تا طرح های آبی

به گزارش سه شنبه تارنمای وزارت كشاورزی، در پنج سال گذشته با شناسایی و فعال سازی ظرفیت های موجود كشور روش های سازگار با اقلیم از جمله ارتقای بهره‌وری آب از طریق سیستم‌های نوین آبیاری، توسعه گلخانه‌ها، انتقال فصل كشت از بهار به پاییز و كشت نشایی صورت گرفت.
توسعه مكانیزاسیون، تغییر الگوی كشت، پرورش ماهی در قفس، احیای دشت خوزستان و ایلام و انتقال آب دشت سیستان و بلوچستان از دیگر اقدام های این دوره بود.
خودكفایی در گندم و شكر، توسعه صنایع تبدیلی و تكمیلی، انتقال فناوری های نوین به مزارع، استفاده از بذور پربازده و همچنین مقابله با ریزگردها سرلوحه برنامه های وزارت جهاد كشاورزی بود.
با اجرای برنامه های وزارت جهاد كشاورزی بهره‌وری آب سالیانه 6 درصد و در مجموع 30 درصد افزایش یافت؛ زیرا در سال 1392 به ازای مصرف هر مترمكعب آب حدود 920 گرم محصول تولید می‌شد كه این میزان با 400 گرم افزایش به یك هزار و 320 كیلوگرم به ازای مصرف هر مترمكعب آب رسید.
یكی از روش های بهره وری آب، توسعه سامانه های نوین آبیاری است كه با پرداخت بلاعوض 85 درصد از هزینه های اجرای این سامانه ها، سطح اراضی تجهیز شده از یك میلیون و 290 هزار هكتار در سال 1392 با افزایش 534 هزار هكتاری به یك میلیون و 824 هزار هكتار رسید و براساس برنامه تا پایان امسال به 2 میلیون و 100 هزار هكتار افزایش می یابد.

** حجم گلخانه های كشور به 13 هزار و 559 هكتار رسید
توسعه گلخانه‌ها از برنامه های وزارت جهاد كشاورزی برای انتقال مكان كشت از فضای باز به فضای مدیریت شده به منظور افزایش بهره وری تولید و كاهش مصرف آب است تا ضمن مدیریت آفات و بیماری ها، مصرف آب در مقایسه با فضای باز تا 90 درصد كاهش و میزان تولید تا 10 برابر افزایش یابد.
طبق آمارها در سال 1392 سطح گلخانه‌های كشور هشت هزار و 800 هكتار بود كه این میزان اكنون به 13 هزار و 559 هكتار رسیده و ساخت گلخانه در سطح 2 هزار و 763 هكتار برای امسال پیش‌بینی شده است.
در سه‌ماهه نخست امسال 736 هكتار گلخانه در كشور ساختته شده است كه با احداث هر هكتار گلخانه 10 اشتغال مستقیم به ویژه برای متخصصان رشته های كشاورزی ایجاد می شود.
بنابراین با چهار هزار و 759 هكتار گلخانه ساخته شده در پنج سال گذشته در واقع برای بیش از 47 هزار نفر اشتغالزایی شده است.

** 355 هزار هكتار از طرح احیای دشت خوزستان و ایلام تحویل بهره برداران شد
بزرگ ترین طرح تاریخ كشاورزی كشور در دولت تدبیر و امید با عنوان طرح احیا و توسعه 550 هزار هكتار اراضی خوزستان و ایلام در فاز اول در سطح 355 هزار هكتار به پایان رسید و به بهره برداران تحویل داده شد.
مقدمات آغاز مرحله دوم این طرح در دست اقدام است.

** 27 هزار هكتار از طرح انتقال آب سیستان عملیاتی شد
اجرای طرح تامین و انتقال آب با لوله به 46 هزار هكتار از اراضی دشت سیستان از دیگر طرح های شاخص حوزه آب و خاك در دولت یازدهم بود كه تاكنون در سطح 27 هزار هكتار شبكه شامل شبكه‌های اصلی و فرعی به اتمام رسیده و از 17 ایستگاه پمپاژ نیز 14 ایستگاه اجرای و آماده بهره‌برداری شده است.
همچنین اجرای عملیات احداث شبكه‌های فرعی آبیاری و زهكشی در استان‌های غرب كشور از دیگر طرح های حوزه آب و خاك در دولت تدبیر و امید است.
این عملیات در 10 استان و به وسعت 227 هزار هكتار در دست اجراست و تاكنون 116 هزار هكتار آن آماده بهره‌برداری شده كه 38 هزار هكتار از این اراضی زیر كشت رفته است و بقیه پیش از پایان سال به اتمام می رسد.

** اجرای 800 هزار هكتار آبخیزداری و آبخوانداری
آبخیزداری و آبخوانداری را از بهترین شیوه های حفاظت خاك، ارتقاء پوشش گیاهی و تقویت سفره‌های زیرزمینی و آبخوان‌ها است كه در سال 92 عملیات آبخیزداری در سطح 390 هزار هكتار انجام‌ شد و در سال 96 با اجرای طرح اقتصاد مقاومتی به 800 هزار هكتار یعنی دو برابر رسید.
برای اجرای این طرح در سال 97 نیز برای اولین بار 200 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای این امر اختصاص یافته است.

** خرید 9 میلیون تن گندم و خودكفایی در تولید شكر
با اقدامات فنی و انتقال یافته های نوین كشاورزی به مزارع، امسال با وجود كاهش 22 درصدی بارندگی در مقایسه با پارسال و تداوم خشكسالی، خرید تضمینی گندم نسبت به سال زراعی قبل افزایش یافت.
تاكنون 9 میلیون تن گندم از كشاورزان خریداری شده و كشور همچنان از واردات این محصول اساسی بی نیاز است.
در بحث تولید شكر نیز با توسعه كشت پاییزه و نشایی چغندرقند و همچنین بكارگیری بذور مقاوم و پربازده، ضمن كاهش سطح زیركشت،با افزایش تولید و كاهش سه برابری مصرف آب، تولید شكر از 1.2 میلیون تن در سال 1392 به 2 میلیون تن در امسال رسیده و این تولید تا مرز خودكفایی رفته است.

** رشد ضریب خوداتكایی كشور در تولید روغن به 18 درصد
كاهش وابستگی كشور به روغن از دیگر برنامه های راهبردی وزارت جهاد كشاورزی است.
با تمهیدات اندیشیده شده، تولید دانه‌های روغنی در سه سال اخیر به بیش از نیم میلیون تن افزایش یافت و تولید دانه روغنی كلزا در سه سال گذشته با دستیابی به 340 هزار تن بیش از هفت برابر شد.
همچنین با حمایت از توسعه كشت دانه های روغنی، ضریب خوداتكایی كشور در روغن از 6 درصد در سال 1392 به 18 درصد افزایش یافته است.
در افق 1404 این میزان از خوداتكایی باید به 70 درصد برسد.

** نصب 475 قفس پرورش ماهی در دریاهای شمال و جنوب كشور
طبق سیاست انتقال كشت آبزیان از خشكی به دریا برای سازگاری با اقلیم، ظرفیت پرورش یك میلیون تن ماهی در دریا وجود دارد كه این میزان معادل مجموع صید و پرورش آبزیان فعلی كشور است.
بنابراین برای اجرای طرح آبزی پروری دریایی، تاكنون 475 قفس در دریای شمال و جنوب و آب‌های داخلی با ظرفیت 30 هزار تن نصب شده و پیش‌بینی می‌شود این ظرفیت امسال به حدود 50 هزار تن برسد.
در پنج سال گذشته تولید میگو از 12 هزار تن در سال 1392 به بیش از 32 هزار تن در سال 1396 افزایش یافت كه 2.5 برابر افزایش تولید را نشان می دهد و امسال پیش بینی می شود این میزان به 40 هزار تن برسد.

** تخصیص 72 هزار میلیارد ریال اعتبار برای توسعه مكانیزاسیون كشاورزی
از ابتدای دولت یازدهم تاكنون برای توسعه مكانیزاسیون كشاورزی 6 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است كه با ایجاد 6 خط اعتباری 72 هزار میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه مكانیزاسیون فراهم و در اختیار كشاورزان قرار گرفت.
تاكنون بیش از 90 هزار دستگاه انواع تراكتور و كمباین و 200 هزار دستگاه انواع ادوات كشاورزی تحویل كشاورزان شده تا جایی كه ضریب نفوذ مكانیزاسیون كشاورزی از 1.18 اسب بخار در ابتدای سال 1392 به 1.62 اسب بخار در حال حاضر افزایش یافته است.
امسال با تامین 20 هزار میلیارد ریال (12300 میلیارد ریال از محل تسهیلات خط اعتباری و 7700 میلیارد ریال تسهیلات ارزان‌قیمت توسعه اشتغال روستایی) ضریب مكانیزاسیون به 1.72 اسب بخار برسد.

**700 شركت دانش بنیان در بخش كشاورزی ایجاد شد
در دولت یازدهم با واگذاری یافته های تحقیقاتی به بخش خصوصی، شركت‌های دانش بنیان كشاورزی از 263 مورد در سال 1392 به 583 شركت در سال1396 افزایش یافت.
این میزان اكنون به 700 شركت رسیده است.

**افزایش ظرفیت فرآوری محصولات كشاورزی به 54 میلیون تن
یكی از مشكلات بخش كشاورزی فرآوری محصولات است اما ظرفیت جذب مواد خام صنایع تبدیلی و تكمیلی بخش كشاورزی از 32 میلیون تن در سال 1392 به 54 میلیون تن در سال 1396 رسید.
در ابتدای سال1392 تعداد 440 واحد سردخانه با ظرفیت 840 هزار تن ساخته شده بود كه تاكنون این میزان به 998 واحد و ظرفیت 2 میلیون و 440 هزار تن رسید.
به عبارت دیگر، این میزان سه برابر افزایش یافت.

** مقابله با ریزگردها در 320 هزار هكتار از زمین های خوزستان
برای اجرای طرح مقابله با ریزگردها 320 هزار هكتار در قالب هفت كانون بحرانی در استان خوزستان انتخاب شد و با ساخت كانال انتقال آب به مناطق فوق بحرانی به طول 60 كیلومتر، بیش از 20 هزار هكتار نهالكاری تا پایان فروردین‌ماه امسال به پایان رسید.
همچنین در 15 هزار هكتار عملیات مالچ پاشی اجرا و در بیش از هفت هزار هكتار اراضی منطقه هور منصوری عملیات مرطوب سازی انجام شد.
ایجاد ایستگاه پمپاژ اضطراری روی رودخانه كارون با ظرفیت 12.5 مترمكعب بر ثانیه، بهره برداری از بیش از 70 سازه و عبور از جاده های اصلی و روستایی، خطوط لوله های نفت، گاز و لوله های آب، ساخت 140 كیلومتر كانال های فرعی و ایستگاهای پمپاژ مورد نیاز و همچنین احداث كانال انتقال به رودخانه جراحی به طول 23 كیلومتر برای آبیاری نخیلات شادگان از دیگر اقدامات وزارت جهاد كشاورزی برای مقابله با ریزگردها در خوزستان است.
امسال علاوه بر نگهداری سطح كشت‌شده، توسعه كشت در دستكم 20 هزار هكتار و ادامه مرطوب‌سازی زمین ها و همچنین تكمیل كانال ساخته ‌شده برای آبرسانی به مناطق جدید كشت‌شده در نظر گرفته شده است.

اقتصام**9186*1961*