شیرینی صرفه جویی آب در مزارع با گرمك ارگانیك كردستان

به گزارش خبرنگار ایرنا، محدودیت منابع آبی در كشور باعث شده وزارت جهاد كشاورزی برای تامین امنیت غذایی با حداقل منابع آبی به دنبال كشت جایگزین، الگوی مناسب كشت و معرفی ارقام سازگار با كم آبی در نقاط مختلف كشور باشد.
برخی محصولات كشاورزی خود را از گذشته با این شرایط سازگار كرده اند كه گركه دیم كردستان از جمله این محصول ها است و نیاز آبی آن به گونه ای كم است كه به گفته كارشناسان كشاورزی پس از كاشت اگر آب اضافی در اثر بارش یا آبیاری به این محصول برسد دیگر قادر به ادامه رشد نبوده و دچار برخی آفت ها شده و تولید آن به شدت كاهش می یابد.
گركه دیم یا گرمك كه هم اكنون حدود یك هزار و 20 هكتار از مزارع جالیزی كردستان را به خود اختصاص داده و به 2 صورت دیم و آبی كشت می شود كه نوع دیمی آن علاوه بر اینكه از طعم، رنگ و بوی خاصی برخوردار بوده از محصولاتی است كه با كمترین نیازآبی طی چهار تا پنج ماه كاشت، داشت و برداشت می شود.
زمان كشت گركه در مزارع كردستان همزمان در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه است كه در این مدت بارش های بهاری به پایان رسیده و خاك دارای رطوبتی كم است كه در این شرایط تنها خربزه محلی گرمك قابلیت رویش دارد.
گركه دیم پس از رویش دانه ها دیگر بوته آن نیازی به آبیاری ندارد و از رطوبت خاك و هوا، آب مورد نیاز خود را تامین می كند بوته در 2 ماه رشد كافی كرده و پس از گلدهی، محصول آن شروع به رشد می كند كه در ابتدای هر دانه محصولی كه در اصطلاح محلی به آن 'بروله' می گویند به اندازه یك نخود بوده و سپس رشد كرده و بزرگ و بزرگتر می شود.
یكی از كشاورزان روستای زكریان شهرستان مریوان كه هر ساله در بخشی از زمین كشاورزی خود گركه می كارد، گفت: به دلیل سود اقتصادی كم در مقایسه با سایر محصولات، كشت گركه دیم در بین كشاورزان این روستا جایگاه قبلی خود را از دست داده است.
وریا ملكی در فصل برداشت گركه كه همزمان با رسیدن سایر میوه ها در منطقه است، كشاورزان محصول خود را با قیمت بسیار نازلی به دلالان یا به صورت سنتی در كنار مزارع خود به رهگذاران جاده ای می فروشند كه این مقدار تنها شامل هزینه چیدن محصول هم نمی شود.
وی اضافه كرد: با توجه به اینكه این محصول پس از برداشت كمتر از 2 هفته ماندگاری دارد، لازم است كه كشاورزان خریدارانی را قبل از شروع برداشت پیدا كنند.
وی حمایت مسئولان برای یافتن بازارهای فروش در خارج استان برای حمایت از كشاورزان را خواستار شد و افزود: با توجه به اینكه گرمك در مزارع بدون هرگونه سم پاشی و كود و با نیاز كم آبی تولید می شود می توان با ارایه راهكارهای مختلف كشت آن را گسترش داد.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی كردستان در این ارتباط گفت: این سازمان برای تحقق اهداف وزارت جهاد كشاورزی كاهش و تثبیت سطح كشت محصولات با نیاز آبی بیشتر را در دشت های ممنوعه استان از جمله قروه و دهگلان در دستور كار خود قرار داده است.
محمدفرید سپری ادامه داد: این اهداف در راستای تامین امنیت غذایی انسان و دام انجام می شود كه در چند سال گذشته در این دشت های ممنوعه استان سطح كشت سیب زمینی تثبیت و برای امنیت غذایی دام نیز ذرت علوفه ای با رقم سورگوم جایگزین سطح كشت یونجه كه نیاز آبی بیشتری دارد شده است.
وی با بیان اینكه برای سایر محصولات برنامه های دیگری تدبیر شده است افزود: در بخش سیفی جات و جالیزها نیز به سمت اصلاح روش های آبی و توسعه اراضی مجهز به آبیاری های بارانی هستیم.
وی با اشاره به اینكه روش های نوین آبیاری با توجه به اینكه رانمدان بالایی دارند از سوی دولت یارانه بلاعوض به آن داده می شود اظهار كرد: برای اجرای روش آبیاری نوار تیپ 70 میلیون ریال برای هر هكتار اعتبار بلاعوض داده می شود.
سپری با دعوت از بهره برداران برای اجرای این روش ها در اراضی خود گفت: بهره برداران می توانند برای بهره مندی به اداره های جهاد كشاورزی استان مراجعه كنند.
معاون امور زراعت سازمان جهادكشاورزی نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: گرگه دیم از محصولات قدیمی و كاملا ارگانیك كردستان است اما با توجه به اینكه توجیه اقتصادی در انتقال كشت به داخل گلخانه ها را ندارد كمتر مورد توجه سرمایه گذاران قرار می گیرد.
محمد صالح احمدی افزود: اما برای حمایت از بهره برداران این محصول می توان اقداماتی از قبیل ضدعفونی بذرها انجام شود كه كارشناسان سازمان جهاد كشاورزی در این خصوص آمادگی كامل دارند تا یاور كشاورزان باشند.
به گفته وی، همچنین كشت دیم این محصول در شرایط خاص آب و هوایی قابل كشت كه توسعه آن در برخی مناطق كه خاك آن دارای رطوبت كافی نیست امكانپذیر نبوده اما باتوجه به این شرایط در برخی مناطق از جمله سروآباد و مریوان سالانه مشتریان زیادی را به صوت فصلی به خود جلب می كند.
كارشناس زراعت سازمان جهاد كشاورزی كردستان هم در این ارتباط گفت: امسال در این استان 13 هزار و 678 هكتار به كشت جالیز، صیفی و سبزیجات اختصاص یافته است كه این میزان شامل 9 هزار و 828 هكتار سبزی و صیفی و سه هزار و 850 هكتار نیز زیر كشت جالیز رفته است.
عبدالسلام جعفری با بیان اینكه خربزه محلی گرمك یا گركه جزء كشت جالیز استان است افزود: سطح كشت گرمك در اراضی آبی تنها هفت هكتار و دیم نیز یك هزار و 12 هكتار است.
وی افزود: به طور میانگین از هر هكتار از مزارع گرمك كردستان بیش از 6 تُن محصول برداشت می شود و میزان تولید استان در سال جاری نزدیك به هفت هزار تُن پیش بینی می شود.
گركه دیم دارای انواع مختلف بزرگ و كوچك و با طعم های متفاوت ترش و شیرین است كه از روی نوع و رنگ پوست آن می توان طعم آن را تشخیص داد و گركه روشه، گركه ساده و شمامه مهمترین ارقام كشت شده آن در كردستان است.
در بین مردم محلی گركه دیم نیز دارای انواع مختلفی است كه طعم های متفاوتی دارند به عنوان مثال نوع 'گركه روشه' كه دارای پوستی خشن و خط خطی است، دارای طعم شیرین مایل به ترش است.
نوع شمامه ای خوش بو با طعمی شیرین و دارای پوستی صاف با راه راه های از بالا به پایین است خرچه، فاتی بور، كالكی سپی، مشهدی و قره خرچه نیز از دیگر انواع گركه است كه در مزارع به صورت دیم و در اندازه های مختلف كشت می شود.
به طور معمول گركه دیم باید زمانی كشت شود كه پس از كشت آن و حداقل تا قبل از رویش آن هیچ بارانی نبارد تا سطح بالایی خاك را سفت نكند و جوانه ها به خوبی بتوانند از خاك سر درآورده و خاك هم رطوبت كافی برای رشد داشته باشد.
در اولین برداشت ها از هر بوته تنها یك تا 2 گركه برداشت می شود كه اندازه های آن درشت بوده و هر دانه از 250 گرم تا یك كیلوگرم وزن دارد.
گركه نیز مانند خربزه در قسمت میانی خود دارای چهار ردیف دانه است كه دانه های آن نیز پس از خشك شدن قابلیت مصرف دارند و در صورت نگهداری در شرایط مناسب برای سال آینده نیز به عنوان بذر از آن استفاده می شود.
دفع مواد زاید و سموم موجود در خون و كمك به فعالیت و شستشوی مثانه و كلیه ها و كمك به جذب مواد قند به خون به واسطه آب زیاد از مزیت های استفاده از گرمك است.
این خربزه به دلیل مواد فیبری و وجود طعم و اسانس هایی كه دارد، یك محرك قوی شیمیایی برای دستگاه گوارش است و مصرف آن برای مبتلایان به نقرس، رماتیسم، بواسیر و به خصوص برای كسانی كه از یبوست رنج می برند، بسیار توصیه می شود چون این میوه تاثیر خاصی در تخلیه میكروب و عفونت های موجود در روده ها دارد.
با توجه به مشكل كم آبی در سال های اخیر و سرازیر شدن انواع محصولات كشاورزی به بازارها كه برای تولید آنها از مواد شیمیایی و انواع سموم مختلف بهره گرفته شده، شناسایی یك نوع محصول دیم و فاقد سموم و مواد شیمیایی در فرایند تولید آن باید مورد توجه بیشتر كشاورزان و مسئولان قرار گیرد.
شناساندن این محصول به عنوان یك محصول ارگانیك و مفید برای سلامتی شهروندان با برگزاری جشنواره ها و نشست های تخصصی، یافتن راهكارهای مناسب برای ترغیب بیشتر كشاورزان برای كاشت این محصول، یافت بازارهای داخلی و خارجی و ایجاد صنایع تبدیلی برای نگهداری این محصول از جمله راهكارهای مناسب برای گسترش كشت این محصول در این منطقه است.
استان كردستان یك میلیون و 120هزار هكتار زمین زراعی دارد كه سالانه بیش از سه میلیون تُن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی در استان تولید می شود.
3034/6108
** خبرنگار: حسن حسین زاده/ ** انتشار دهنده: امید بهمنی