وقتی دود آتش مزارع به چشم طبیعت می رود

امروزه نیز با ظهور انواع فناوری های پیشرفته و وجود انواع غذاهای مدرن و آماده، اما كشاورزی همچنان از جایگاه ویژه ای برخوردارست و این پیشینه گذشتگان با مدد تكنولوژی از سوی كشاورزان به شیوه های جدیدی همچنان انجام می پذیرد.
در همه ادیان الهی و حتی در قرآن كریم نیز به امر كشاورزی توجه شده و انبیا و اولیای الهی و ائمه اطهار (ع) به نوعی با كشاورزی سر و كار داشته اند و همین امر نشان دهنده اینكه كشاورزی فعالیتی مهم، مقدس و ضروری است.
اما گاه باورها و سنت های غلطی كه با كشاورزی و مزرعه داری از قدیم عجین شده موجب بروز مشكلات عدیده و گاه خسارت هایی جبران ناپذیر نیز می شود.
پدیده نازیبای آتش زدن مزارع بعد از برداشت محصول كه به علل گوناگونی انجام می پذیرد از جمله مواردی است كه هنوز هم از گذشته های دور تاكنون به عنوان یك باور و عملكرد اشتباه از سوی كشاورزان و مزرعه داران رایج است.
آتش زدن مزارع بعد از برداشت با هدف حاصلخیزی زمین، تسریع در آماده سازی زمین برای كشت بعدی، مبارزه با علف ها و آفات مضر زراعی صورت می گیرد در حالیكه این باور غلط با وجود ریزگردها و انواع آلاینده های صنعتی و خانگی نه تنها منجر به تشدید آلودگی هوا می شود، بلكه موجب آغشته شدن زمین زراعی به انواع مواد آتش زا چون نفت، گازوییل و بنزین و خشكی تدریجی زمین زراعی می شود.
پدیده آتش زدن مزراع هم باعث كاهش عمر باروری و حاصلخیزی زمین كشاورزی می شود و هم در صورت گسترش به عرصه های جنگلی و طبیعی موجب بروز خسارت های سنگین و جبران ناپذیر ناشی از آتش سوزی خواهد شد.
هر چند آتش زدن مزارع در استان ایلام نسبت به مناطق دیگر كشور كمتر است اما هنوز در برخی از نواحی این استان شاهد انجام این فعل غلط و اشتباه در بین كشاورزان هستیم كه به طور قطع جلوگیری از این عملكرد رایج غلط نیازمند آموزش و فرهنگ سازی در بین كشاروزان و زارعان است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان ایلام معتقد است: آتش زدن پس چرای مزارع از سوی كشاورزان بعد از درو محصول از نظر علمی و تجربی كاری غلط و اشتباه و عاملی برای آتش سوزی و سرایت آتش به مزراع مجاور و عرصه های طبیعی است.
سید محمد تراب میری اظهار كرد: با وجود آموزش های ترویجی در خصوص اجتناب كشاورزان از آتش زدن پس چرای مزارع، اما كشاورزان خودسرانه به این اقدام غلط دست می زنند.
وی افزود: كشاورزان به طور معمول پس از دروی محصول بهاره خود كه عمده آن گندم است به منظور آماده سازی سریع زمین برای كشت بعدی اقدام به آتش زدن باقی مانده زراعت در اراضی خود می كنند.
میری تاكید كرد: كشاورزان در حالی اقدام به آتش زدن مزارع می كنند كه از نظر علمی باید پس از برداشت محصول قبلی، زمین را شخم بزنند تا علاوه بر اینكه آماده كشت محصول بعدی شود باقی مانده كشت قبلی نیز به عنوان كود و مواد عالی در زمین زراعی جذب شود.
وی علت اجتناب كشاورزان از شخم زدن زمین و علاقه مندی آنها به آتش زدن مزرعه را شتاب برای آماده سازی هر چه سریع تر زمین و آغاز كشت بعدی و نیز هزینه بالای شخم زمین توسط ماشین آلات اعلام كرد.
وی با بیان اینكه مواد قابل اشتعالی كه در این اقدام توسط كشاورزان مورد استفاده قرار می گیرد به خورد زمین كشاورزی می رود، به كشاورزان توصیه كرد از آتش زدن زمین كشاورزی به طور جدی خوداری كنند چرا كه این مواد به تدریج زمین را ضعیف و موجب از بین رفتن مواد عالی و ریز مغذی های زمین می شود.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی استان ایلام یادآور شد: هم اكنون و در برخی از شهرستان های استان، كشاورزان بعد از درو گندم اقدام به آتش زدن پس چرای مزراع برای آماده سازی زمین زراعی به منظور كشت ذرت كرده اند.
میری گفت: این عمل از نظر قانونی هیچ گونه تعریف مجرمانه ای ندارد و مهمترین و تنها اقدام سازمان جهاد كشاورزی در این زمینه آموزش كشاروزان و افزایش سطح آگاهی آنها در مورد معایب این كار و ترغیب كشاورزان به آماده سازی زمین به وسیله شخم زدن زمین است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام نیز در این ارتباط گفت: آتش زدن پس چرای مزارع بعد از برداشت محصول همه ساله باعث ایجاد مشكلات عدیده و بغرنجی برای عرصه ها و ماموران یگان حفاظت مستقر در طبیعت می شود.
سرهنگ غلامرضا فتحی افزود: برای كاهش این معضل در سال جاری در صدد برگزاری نشست هایی با اعضای شورای اسلامی شهر و روستا و دهیاری های سراسر استان به منظور دستیابی به یك راهكار قانونی و عملی در این خصوص هستیم.
وی به مسئولان سازمان جهاد كشاورزی در این خصوص كه با وجود بهره گیری از آموزش های ترویجی مضرات آتش زدن پس چرای مزارع باز هم برخی زارعان و كشاورزان به این اقدام دست می زنند، پیشنهاد كرد: به منظور آگاه سازی این كشاورزان و جلوگیری از تكرار این اقدام از سوی آنان خدمات رسانی به این قشر را منوط به اجتناب آنها از این اقدام كنند.
وی یادآور شد: امسال با توجه به بارندگی ها ارتفاع علف های مراتع طبیعی رشد مناسب و متراكمی داشته كه همزمان با گرمای هوا این مراتع رو به خشك شدن نهاده و مستعد آتش سوزی شده است و كوچكترین جرقه در این مراتع موجب آتش سوزی در عرصه های طبیعی خواهد شد.
فتحی تاكید كرد: آتش زدن پس چرای اراضی كشاورزی علاوه بر اینكه تسریع در فرسایش خاك را در پی دارد عاملی اساسی برای ایجاد آتش سوزی در عرصه های طبیعی حاشیه اراضی كشاورزی می شود و به علت رویش علف های طبیعی حاشیه مزراع امكان سرایت آتش به مراتع و عرصه های جنگلی دور از انتظار نیست.
وی به عموم كشاورزان توصیه كرد به هر علت از آتش زدن اراضی كشاورزی اجتناب ورزند و با شخم زدن و یا جمع آوری جارهای باقی مانده از محصول برداشت شده، زمین را برای كشت های بعد آماده سازند.
به گزارش ایرنا، آتش زدن پس چرای مزارع علاوه بر اینكه موجب نابودی تدریجی زمین و گسترش آتش سوزی در مراتع و عرصه های طبیعی می شود، عاملی مهم در افزایش آلودگی های زیست محیطی و هوا است.
كشاورزان باید آگاه باشند كه آتش زدن پس چرای مزارع به هر علت شاید در كوتاه مدت باعث آماده سازی زمین كشاورزی برای كشت و زرع جدید باشد اما در دراز مدت هیچ سودی برای آنها بدنبال ندارد.
از گستره 2 میلیون هكتاری استان ایلام یك میلیون و 800 هزار هكتار آن را عرصه های طبیعی جنگل، مرتع و بیابان تشكیل داده است.
سال گذشته بیش از یك هزار و 211 هكتار از اراضی جنگلی، مراتع و مناطق حفاظت شده استان ایلام طعمه آتش شد كه بخشی از این آتش سوزی ها به علت سرایت آتش از حریق پس چرای مزراع كشاورزی به عرصه های طبیعی بود.
7172/9002