فست فودها مهمانان ناخوشايند سرزمين سبزيها

به گزارش ايرنا فست فود يا غذاي زود حاضر شو سوغات غرب به رغم تمام مضرات و تهديدهاي سلامتي انسان، اين روزها هيچيك از شهرهاي ايران را بي نصيب نگذاشته و بي هيچ قيد و بندي در فرهنگ تغذيه ايرانياني كه روزگاري به ذائقه آبگوشتي و قرمه سبزي شهرت داشتند، رخنه كرده اند.
از اين غريبه هاي ناخوشايند روزي كه وارد سرزمين مادري ما شدند، تنها جلوه هاي خوش آب و رنگ جلب توجه كرد بدون اينكه كسي بفهمد در پس طعم خوش و رنگ و لعاب زيبا سرطان و سوء هاضمه و هزار و يك بيماري و عارضه نهفته است.
در كنار مزه جديد اغذيه زودحاضر شو و انواع روبه فزون آنها، شرايط زندگي امروزي و پيچيدگي ها و مشغله هاي زندگي نيز راه و مسير فعاليت روزافزون اين مهمانان ناخوانده را هموارتر كرده و مجال را از جولان غذاهاي سنتي در برنامه غذايي گرفته است.
اكثريت قريب به اتفاق افراد جامعه بويژه نسل جوان ميل به سوي مصرف اين دسته از اغذيه دارند در هر حاليكه هر روزه بر آمار شيوع سرطان در ايران ميفزايد و پزشكان مصرف بي رويه فست فودها را دومين عامل عمده شيوع سرطان معده مي دانند.
خيابان هاي سرزمين كهن مازندران نيز از اين قاعده مستثني نيست و حتي رواج و فعاليت فست فودها در خيابان هاي اين استان از ديگر استان ها و شهرهاي ديگر مشهودتر است، به گونه اي كه در برخي خيابان هاي شهرهاي اين استان گاهي حتي فاصله 2 فست فود به 10 متر هم نمي رسد.
برخي مواقع مشتريان اين صنف از اغذيه فروشي ها بسيار بيشتر از كبابي هاي قديمي و با پيشينه و غذاهايي كه تركيبات آنها مواد غذايي مورد نياز بدن را كاملا تامين مي كنند، است.
تقريبا تمامي غذاهاي محلي مازندران با انواع فراوان سبزيجات كشت شده در اين خطه تهيه مي شود كه همين ويژگي بر خاصيت دارويي آنها و تاثير در رژيم غذايي دلالت داشته و مي توان به جرات با برنامه غذايي توصيه اي يك كارشناس تغذيه يكسان و متناسب دانست.
اسفناج ، جعفري ، نعناع ، تربچه ، تره ، سير، گشنيز ، زلنگ ، اناريجه ، اوجي ، شنبليله ، اناريجه و... انواع مختلف سبزيها هستند كه بوفور در مازندران كشت و يا حتي به صورت خودرو وجود دارد و لذا غذاهاي محلي اين سرزمين سرشار از مخلوطي از اين سبزيها است .
مازندراني ها در گذشته به دليل شغل كشاورزي و دامداري 2 وعده صبحانه مي خوردند، يك وعده ناهار، يك وعده عصرانه و يك وعده شام كه غروب خورده مي شد و يك وعده نيز بعد از شام، كه اين وعده هاي غذايي در فواصل زماني تعيين شده و مطابق با نياز بدن رعايت مي شد.
خوردن ميوه و آجيل هم كه عمدتا منطبق با محصولات محلي بود مانند تخم كدو و آفتابگردان خام يا تفت داده، شاهدانه، گندمك يا مشابه آن كه با برنج درست مي شود، ميوه به اقتضاي فصل و ... يكي از پايه هاي ثابت برنامه غذايي مازندراني ها در گذشته بود كه اين سنت غذايي به فراموشي سپرده شده و امروزه عمدتا شاهد حذف صبحانه از برنامه غذايي و قراردادن ناهار و شام به عنوان 2 وعده اصلي هستيم كه اغلب نيز اين وعده ها را مصرف فست فود شامل مي شود.
در كنار تمام حاشيه ها و نگراني هاي ناشي از افزايش فست فودها اين روزها شاهد رواج دسته اي از اين صنف هستيم كه غذاهاي زودحاضر شوي خود را با قيمتهايي بسيار نازل به مشتريان ارائه مي دهند كه اين مساله مي تواند نگراني را در مورد مواد بكار رفته اين غذاها دوچندان كند.
رشد بي امان فست فودها در مازندران در حالي است كه نام انواع گوناگون غذاهاي محلي اين استان كه به طعم و ذائقه شهرت دارند و بخشي از فرهنگ و سنت مردمان شمال محسوب مي شوند، حالا ديگر تقريبا در فهرست غذاهاي بيشتر رستوران هاي مشهور اين استان يافت نمي شود و حتي از مطبخ خانه هاي شمالي نيز ديگر كمتر اثري از پخت غذاهاي محلي همچون كدوبره، مالابيج، اسپناساك، بيج بيج، بشته واج، آغوز مسما، باقلا وابيج، خورشت سيرانار، كئي پلا، مرغ ترش، ماهي شكم پر، اسفناج پلو، شامي بابلي و نرگسي و نازخاتون به شامه ميرسد.
با يك پرس و جوي ساده از چند كودك و نوجوان مازني به وضوح مي توان به اين مساله پي برد كه نسل جديد اين استان كهن با غذاهاي سرزمين مادري چقدر بيگانه اند و حتي نام بسياري از آنها را نشنيده اند و در مقابل نام و مزه تمامي غذاهاي فست فودي و حتي سمبوسه هاي مرسوم جنوب رايج در فست فودهاي مازندران را از حفظند.
***صدف دختر 6 ساله يكي از محله هاي مركزي شهر ساري است، كه آدرس تمام پيتزا فروشي هاي خيابان هاي منتهي به محله شان را بلد است و والدين خود را هفته اي چندبار مجبور به خريد پيتزا مي كند.
اين دختر بچه مازني مي گويد: پيتزا و ساندويچ را از غذاهاي دست پخت مادرم بيشتر دوست دارم چون پيازداغ ندارد و مادرم اجازه مي دهد با سس زياد بخورم.
از اين كودك ميپرسم 'بيج بيج' دوست دارد يا نه، كه نگاهي حاكي از تعجب به مادرش مي اندازد كه متوجه مي شوم اصلا نامش را هم نشنيده است.
زهرا مرتضوي دانشجوي سال دوم دانشگاه پيام نور ساري كه خود را يكي از مصرف كنندگان ثابت انواع فست فودها بويژه پيتزا معرفي مي كند، مي گويد: از مضرات مصرف فست فودها كاملا خبر دارم اما چون وقت و حوصله آشپزي ندارم، ناچار به خوردن فست فود هستم.
وي افزود: بسياري اوقات احساس معده درد آزارم مي دهد كه فكر مي كنم شايد از عوارض مصرف فست فودها و نوشابه زياد باشد اما باز هم نمي توانم از مزه و طعم لذيذ پيتزا و ساندويچ بگذرم.
اين دانشجوي سمناني معتقد است: سهولت دسترسي، قيمت مناسب تر و طعم و مزه خوب فست فود بويژه برخي ساندويچ ها از جمله دلايلي است كه بسياري از جوانان بالاخص دانشجويان مهمان يك شهر را به سمت مصرف فست فود سوق مي دهد.
به عقيده يك متخصص تغذيه مصرف زياد فست‌فودها به دليل سرعت در پخت و استفاده از روغن هايي با كالري بالا، فرد را دچار اضافه وزن و مشكلات قلبي و عروقي مي كند كه اين عوارض احتمال سكته قلبي را حتي در جوانان بالاتر برده و مستعد ابتلا به عوارضي چون ديابت و سكته مغزي مي كند.
صديقه خسرواني افزود: همچنين ادويه هاي بكاررفته در فست فودها و نيز چربي هايي كه در سرخ كردن آنها استفاده مي شود موجب افزايش چربي كبد و مشكلات گوارشي در فرد مي شود كه به مرور زخم هاي گوارشي را به دنبال دارد.
وي گفت: مساله ديگري كه در زمينه مصرف فست فودها بويژه در كودكان بايد مورد توجه قرار داد و اغلب نيز از ديد والدين پنهان مي ماند، اين است كه بدن كودك در سنين رشد نياز به انواع ويتامين و پروتئين ها و مواد مغذي مختلف دارد، كه اين مواد را به هيچ وجه از طريق مصرف فست فود نمي توان تامين كرد.
خسرواني خاطرنشان كرد: علاوه بر اين نمك حاوي انواع فست فودها به جز پوكي استخوان، مانع از جذب ويتامين و مواد معدني در بدن مي شود.
اين متخصص تغذيه معتقد است: كارشناسان تغذيه و آشپزي كه امروز به صورت يك علم و رشته آموزشي شناخته شده، بايد دست به دست هم دهند و به فكر تهيه غذاهايي با طعم و مزه مشابه انواع فست فودها با رنگ و لعاب مورد پسند و در عين حال تهيه شده از مواد غذايي سالم و مورد نياز بدن و قيمت تمام شده مناسب و معرفي آنها به رستوران ها باشند تا جايگزين اين خوراكي هاي بي مصرف كه در سبد غذايي بخش عظيمي از جامعه جاافتاده، شود.
به اعتقاد وي بي شك فرهنگ سازي و اطلاع رساني نيز به موازات اين اقدامات نبايد فراموش شود.
***حذف غذاهاي بومي و سنتي كه بخشي از گردشگري استان هاي شمالي است، از سبد غذايي رستوران هاي مازندران كه سالانه حدود 30 ميليون مسافر دارد، در كنار افزايش فست فودها مي تواند تهديدي جدي براي اين قسمت از فرهنگ و سنت و صنعت توريسم و فاصله نسل جديد با فرهنگ و سنن پيشينيان در اين بخش باشد.
نظارت و توقف صدور مجوز اين واحدهاي صنفي، بازهم افزايش اطلاع رساني عمومي از طريق رسانه ها و بيلبوردهاي شهري و توجه بيشتر به غذاهاي سنتي بومي و معرفي آنها مي تواند از رشد بي امان اين مهمانان ناخوانده پيشگيري و فعاليت بي حد و حصر آنها را در همين نقطه متوقف نگه دارد.
خبرنگار: فاطمه رحمتي**انتشاردهنده: سيد محسن حسن نيا
3009/1899