برای افزایش تولید و توسعه پایدار نیاز است که آموزش و ترویج کشاورزی در سرلوحه برنامه‌ها قرار گیرد.   دبیر انجمن برنج کشور در بخش نخست مناظره رادیویی که با حضور مدیرکل دفتر محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی و رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در محل خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) برگزار شد، گفت: در قرن بیست‌ویکم بحث روی خودکفایی محصولات منطقی نیست، زیرا زمانی که می‌خواهیم به دهکده جهانی بپیوندیم، نباید اصرار کنیم که با هر هزینه‌ای خودکفا شویم. جمیل علیزاده‌شایق افزود: به اعتقاد من، خودکفایی و خوداتکایی فرقی با هم ندارند؛ همان‌گونه که وزارت جهاد کشاورزی در سال 1362 خورشیدی طرح‌های افزایش تولید را تا رسیدن به خودکفایی در 15 کمیته تدوین کرد، اما هیچ زمانی شاهد اجرای آن نبوده‌ایم.   الگوی کشت هرگز پیاده‌سازی نشد وی خاطرنشان کرد: زمانی که طرح‌ها به نام تعیین مناسب‌ترین مناطق کشت یا همان الگوی کشت تدوین شد، مبحث خوبی بود که هرگز پیاده‌سازی نشد. علیزاده‌شایق ادامه داد: سطح زیر کشت برنج از 500 هزار هکتار به 630 هزار هکتار رسید، در حالی که برخی مناطق همچون کردستان، اردبیل و کرمانشاه نیز این محصول را کشت کردند. وی تصریح کرد: در حالی که قانون تغییر کاربری اراضی کشاورزی وجود داشت، هیچ‌کس به‌دنبال اجرایی کردن آن در کشور نبود، بنابراین باید گفت که با قوانین تنها نمی‌توان به تولید مناسبی دست یافت. دبیر انجمن برنج کشور یادآور شد: قیمت تمام‌شده محصولات در جهان رو به کاهش است، در حالی که شاهد آن هستیم که هزینه‌های تولید در کشور ما همچنان بالا است؛ بنابراین باید راهی پیدا کنیم که خودکفایی یا خوداتکایی محقق شود و قیمت تمام‌شده محصولات ایرانی به‌گونه‌ای باشد که قابل عرضه به بازارهای جهانی باشد. علیزاده‌شایق تأکید کرد: باید از سلیقه‌ای و مقطعی بودن اجتناب کنیم؛ یعنی برنامه‌ها به‌گونه‌ای تدوین شود که مدیران بعدی بتوانند آن را اجرایی کنند. وی اظهار داشت: متأسفانه برخی برنامه‌های تدوین‌شده در دهه 60 در حال حاضر به کاغذپاره‌ای تبدیل شده که هیچ ارزشی ندارد. علیزاده‌شایق همچنین گفت: باید دید خودکفایی به چه قیمتی و با چه هزینه‌ای در کشور باید اجرایی شود. وی در ادامه افزود: برای آنکه بتوانیم تولید مناسبی را رقم بزنیم، باید از کشت محصولات مختلف در استان‌هایی که توصیه نشده است، جلوگیری کنیم. به‌عنوان مثال، کشت برنج در جیرفت بی‌معنی است.     علیزاده‌شایق خاطرنشان کرد: حلقه مفقوده دیگر در بخش کشاورزی، آموزش و ترویج است که لازم است در این بخش فرهنگ‌سازی شود و با وصل شدن این حلقه بتوانیم به طرح‌های خوداتکایی و افزایش تولید برسیم. وی ادامه داد: طرح‌های افزایش تولید بسیاری تدوین شده است و لازم است به اندازه‌ای که پتانسیل وجود دارد، برای اجرایی کردن آن کار کنیم.   نظام مهندسی کشاورزی، محملی برای پخته شدن دانشجویان کشاورزی دبیر انجمن برنج کشور به مقوله ظرفیت کارشناسان سازمان نظام مهندسی کشاورزی در افزایش تولید اشاره کرد و تصریح کرد: سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور محمل مناسبی است که بتوان با آموزش نیروهای مختلف تحولی اساسی در بخش کشاورزی به‌وجود آورد. علیزاده‌شایق یادآور شد: دانشجویان رشته کشاورزی نیاز است در سازمان نظام مهندسی کشاورزی پخته شوند تا بتوانند فعالیت‌های تخصصی در بخش ارائه دهند. وی تأکید کرد: متأسفانه در حال حاضر دانشگاه‌های کشور از قابلیت تربیت متخصصان کشاورزی برخوردار نیستند و یک دانشجو باید آموزش‌های دیگری را ببیند تا بتواند معضلات تولید را شناسایی کند و سپس از آنها استفاده کند. علیزاده‌شایق اظهار داشت: رشته آموزش و ترویج کشاورزی در دانشگاه‌ها وجود دارد که لازم بود ابتدا دانش‌آموختگان در مقطع لیسانس تخصص‌های لازم را فرا گیرند و سپس در شاخه دکترا، فعالیت‌های مربوط به آموزش و ترویج کشاورزی را بیاموزند که بدین‌ترتیب کار تخصصی و آموزشی در کنار هم اتفاق خواهد افتاد. وی همچنین گفت: با وجود آنکه بارها به وزارت علوم گفته شده است که کرسی‌های آموزشی را متناسب با نیاز بخش کشاورزی انتخاب کند، اما همچنان شاهد محکم ایستادن عده‌ای هستیم که اجازه این تغییرات را نمی‌دهند. دبیر انجمن برنج کشور در ادامه افزود: متأسفانه هماهنگی به معنای واقعی بین دستگاه‌های مختلف اتفاق نمی‌افتد، به‌گونه‌ای که روی کاغذ تمامی ارگان‌ها برای رسیدن به یک هدف حرکت می‌کنند، اما عملاً چنین اتفاقی روی نمی‌دهد. علیزاده‌شایق خاطرنشان کرد: در حال حاضر که کشاورزان نیز به دنیای مجازی دسترسی دارند، می‌توان با کانون‌های مددکاران ترویجی و سایر مراکزی که در روستاها وجود دارد، امکان آموزش و دستیابی آنها به تجارب جهانی و تجارب سایر بهره‌برداران را محقق کرد. وی ادامه داد: در گذشته باشگاه جوانان روستایی تحت نظارت سازمان ترویج فعالیت می‌کرد، اما متأسفانه در حال حاضر چنین بخشی وجود ندارد.   بهتر بود به جای تشکیل تشکلی جدید، تعامل بین بخشی صورت می‌گرفت دبیر انجمن برنج کشور تصریح کرد: در دو ماه گذشته مباحثی درباره آنکه تشکل‌های متعددی حول محور برنج فعالیت کنند مطرح شد که بهتر بود به جای افزایش تشکل‌ها، ساختار به‌گونه‌ای عوض می‌شد که تعامل بیشتری بین بخش خصوصی و دولتی به‌وجود آید. علیزاده‌شایق یادآور شد: هماهنگی‌ها باید جدی‌تر باشد، زیرا حمایت از ارقام پرمحصول تنها، راه به جایی نمی‌برد. وی اظهار داشت: لازم است هرچه سریع‌تر وزارت جهاد کشاورزی طرحی را تصویب و اجرایی کند که نشان دهد واقعاً چه محصولاتی در کدام مناطق باید کشت شود؛ زیرا این طرح با عنوان الگوی کشت مطرح شده است، اما هنوز اجرایی و قانونی شدن آن در هاله‌ای از ابهام است. علیزاده‌شایق در پایان بر نقش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برای افزایش تجارب عملی و ایده‌های جدید در بخش کشاورزی تأکید کرد./   خبرنگار: مژگان ستار A-940722-02