بخش کشاورزی در ایران با تأمین 15 درصد تولید ناخالص ملی 20 درصد اشتغال، 20 درصد صادرات غیرنفتی و 85 درصد مواد غذایی مورد نیاز نقش تعیین‌کننده‌ای در تأمین امنیت غذایی کشور به عهده دارد. به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در مراسم هفته پژوهش و فناوری همزمان با چهلمین سال تأسیس سازمان تات با بیان اینکه تأمین امنیت غذای کشور یکی از ارکان مهم استقلال کشور است که در حال حاضر تولید محصولات کشاورزی بخش مهمی از نیازهای غذایی کشور را تأمین می‌کند، گفت: تداوم این وضعیت و ایجاد یک حاشیه امنیت در تأمین نیازهای غذایی کشور از طریق تولیدات بخش کشاورزی مستلزم توجه به تقاضای کوتاه‌مدت در شرایط فعلی کشور و نیاز تقاضای بلندمدت مواد غذایی در شرایط سال‌های آینده و برنامه‌ریزی برای پاسخ به تقاضای کشور در هر دو وضعیت است. غلامحسین طهماسبی با اشاره به اینکه بخش کشاورزی در ایران با تأمین 15 درصد تولید ناخالص ملی 20 درصد اشتغال، 20 درصد صادرات غیرنفتی و 85 درصد مواد غذایی مورد نیاز نقش تعیین‌کننده‌ای در تأمین امنیت غذایی کشور به عهده دارد، افزود: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با در اختیار داشتن یک‌سوم اعضای هیأت علمی بخش کشاورزی کشور، بخش عمده‌ای از وظیفه برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری، انجام تحقیقات کاربردی و مورد نیاز، آینده‌پژوهی و انجام تحقیقات لازم برای شرایط آتی کشور و در نهایت فراهم کردن زمینه مناسب برای تأمین امنیت غذایی در کشور را عهده‌دار است. وی خاطرنشان کرد: مواد غذایی مورد نیاز انسان در جهان به‌دلیل افزایش جمعیت و ارتقاء سرانه مصرف غذایی و کیفیت آن در حال افزایش است. بر اساس اسناد منتشرشده توسط فائو، رشد جمعیت جهان طی 50 سال اخیر کندتر شده و از دو درصد به حدود یک درصد رسیده است و تا سال 2050 به کمتر از نیم درصد خواهد رسید؛ لذا جمعیت جهان طی این مدت از 3.7 میلیارد در سال 1970 به 6.9 میلیارد در سال 2010 رسیده است و در یک سناریوی متعادل و با هماهنگی کندتر به 9.15 میلیارد نفر در سال 2050 خواهد رسید. طهماسبی ادامه داد: جمعیت ایران بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده در سازمان ملل از 75 میلیون نفر در سال 2011 میلادی در سه سناریوی حداقل، متوسط و حداکثر در سال 2050 میلادی به 89، 101 و 110 میلیون نفر خواهد رسید که بخش عمده‌ای از این جمعیت در شهر و کمتر از 20 درصد آنها در روستا زندگی کرده و در تولید محصولات کشاورزی نقش خواهند داشت. وی تصریح کرد: در چنین شرایطی در کشور حدود 120 میلیون تن محصولات کشاورزی مورد نیاز خواهد بود که این تولید با شرایط فعلی نیاز به 165 میلیارد مترمکعب آب دارد و با توجه به شرایط خشکسالی و تغییر اقلیم و گرم شدن منطقه تأمین آن بسیار دشوار خواهد بود. معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به اینکه سرانه مصرف غذا در سال 2007 به دوهزار و 770 کیلوکالری در روز برای هر نفر رسیده است، یادآور شد: البته این میزان در مناطق مختلف جهان متفاوت و نامتعادل است و پیش‌بینی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که در سال 2050 سرانه مصرف غذایی دنیا برای هر نفر به سه‌هزار و 70 کیلوکالری در روز می‌رسد که در آن سال در کشورهای در حال توسعه ازجمله ایران نیز از دوهزار و 680 کیلوکالری فعلی به یک‌هزار و 70 کیلوکالری در روز خواهد رسید. طهماسبی تأکید کرد: کیفیت غذا و مصرف گروه‌های غذایی مختلف نیز در کشورها متفاوت است، به‌طوری که در کشورهای توسعه‌یافته طی چند دهه اخیر بیش از 35 درصد از نیاز غذایی از طریق گوشت، شیر و روغن‌های گیاهی تأمین می‌شود، در حالی که در کشورهای در حال توسعه مثل ایران، این نسبت از 22 درصد در سال 2010 به 28 درصد در سال 2050 خواهد رسید و نیاز غذایی این کشورها بیشتر از طریق غلات و گیاهان ریشه‌ای و غده‌ای تأمین می‌شود. وی اظهار داشت: در مجموع با توجه به این شرایط، سازمان تات با انجام تحقیقات کاربردی علاوه بر پاسخگویی به تقاضاهای کوتاه‌مدت در شرایط فعلی کشور باید با یافته‌های تحقیقاتی کاربردی در حوزه‌های مختلف کشاورزی در جهت توسعه کشاورزی پاسخگوی نیازهای آینده کشور نیز باشد. طهماسبی همچنین گفت: با توجه به پیش‌بینی‌های انجام‌شده درباره جمعیت ایران در سال 2050 و نیز ارتقاء مصرف سرانه و اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی و بحران آب در ایران، تلاش محققان بخش کشاورزی، برنامه‌ریزی برای ارائه الگوی کشت مناسب برای هر منطقه، تولید ارقام گیاهی و نژادهای دامی مقاوم به شرایط گرم و کم‌آب و ارائه الگوهای مدیریتی مناسب برای تأمین امنیت غذایی کشور است. وی با بیان اینکه شعار اصلی ما در سازمان رسیدن به سازمانی چابک و اثربخش است، افزود: اثربخش بودن سازمان در گرو حل معضلات و مشکلات پیش روی بخش کشاورزی کشور است که بخشی از این مشکلات، چالش‌های فعلی کشاورزی کشور و بخشی از آنها مشکلاتی است که در آینده و در شرایط آتی با آن روبه‌رو خواهیم بود. معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در پایان خاطرنشان کرد: امروزه رویکرد کشورهای توسعه‌یافته، بهره‌گیری هرچه بیشتر از بخش خصوصی در امور اجرایی، حتی امور تحقیقاتی برای پایدار شدن فعالیت‌های مذکور است. با توجه به رویکرد کشور در جهت توسعه نقش بخش خصوصی در زمینه‌های مختلف و نیز نظر به محدودیت‌های موجود در عرصه تحقیقات کشاورزی در کنار بهره‌گیری بهینه از پتانسیل دانشگاه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی نیز از اهداف مهم سازمان تحقیقات است./   خبرنگار: افسانه زعیم‌زاده A-940924-04