خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا): وزارت جهاد کشاورزی که در سال 88 با 93 هزار نیروی شاغل به‌عنوان چاق و چله‌ترین وزارتخانه‌های بدنه دولت شناسایی شد، مکلف گردید طی سه سال، بیش از 50 هزار نیروی شاغل خود را خارج کند و 18 هزار نفر از متخصصان مورد نیاز را جذب کند، اما بر اساس برنامه سوم و چهارم توسعه، این وزارتخانه نتوانست جذبی در نیروی انسانی داشته باشد و از سوی دیگر خارج کردن نیروهای فعال شاغل در بدنه وزارتخانه نیازمند اختصاص بودجه‌ای برای پرداخت بازنشستگی زودتر از موعد یا اعتباری به‌منظور بازخریدی کارکنان بود که به‌علت شرایط اقتصادی موجود در کشور، عملاً این منابع مالی تعریف نشد و خروج 50 هزار نفر از نیروهای شاغل وزارت جهاد کشاورزی در پروسه عادی قرار گرفت. مجلس در سال 90، جذب 10 هزار مهندس ناظر گندم را به وزارت جهاد کشاورزی تحمیل کرد و این وزارتخانه مکلف شد متناسب با نیاز مدیران میانی و تخصصی خود به جذب 10 هزار متخصص از میان دانش‌آموختگان بخش کشاورزی بپردازد. از طرفی فرآیند خروج کارکنان وزارت جهاد کشاورزی عملاً با سرعت پایین‌تری روبه‌رو گردید و خلاء مدیریتی موجود در میان مدیران میانی، باعث شد این وزارتخانه با تعداد قابل توجهی شاغل روبه‌رو شود که با بیش از 20 سال سابقه کار و تحصیلاتی زیر دیپلم و حداکثر دیپلم، کاندیدا برای احراز پست‌های مدیریتی شوند. چنین سناریویی ضرورت تدوین پروژه تربیت مدیران آینده وزارت جهاد کشاورزی را رقم زد. در این باره با ابوالقاسم ورداسبی، رئیس مرکز نوسازی و تحول نیروی انسانی وزارت جهاد کشاورزی که از مراکز زیرمجموعه معاونت مدیریت توسعه نیروی انسانی این وزارتخانه است، به گفتگو نشسته‌ایم.     چه شرایطی باعث تدوین طرح تربیت مدیران آینده جهاد کشاورزی شد؟ طی سال‌های 88 تا 93 خروج پرتعداد نیروهای انسانی شاغل در وزارت جهاد کشاورزی حادث شد که طی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه نیز مجوز جذب نیرو پیدا نکرده بود. خروج نیروهای انسانی که عمدتاً از مدیران و بدنه وزارت جهاد کشاورزی بود، باعث خلاء مدیریتی شد که نتیجه آن انعقاد تفاهم‌نامه و سندی با معاونت منابع انسانی برای تعریف طرحی به‌منظور تربیت مدیران آینده وزارت جهاد کشاورزی شد. با خروج شاغلان وزارت جهاد کشاورزی، با تعداد قابل توجهی کاندیدهای مدیریت روبه‌رو شدیم که تحصیلاتی حدود دیپلم یا زیردیپلم با سنوات بالای 20 سال داشتند و در انتظار پست مدیریت بودند؛ لذا چنین شرایطی به همراه سند توسعه منابع انسانی، باعث تدوین این طرح شد.   طرح تربیت مدیران آینده جهاد کشاورزی در چه مرحله‌ای است؟ فاز نخست اجرای این طرح بر اساس مؤلفه‌هایی چون دانش مدیریت، مهارت مدیریتی، توانایی‌های جسمانی و روحی و روحیه و فرهنگ جهادی در چهار استان اصفهان، خراسان رضوی، زنجان و جنوب فارس کلید خورده است. از آنجا که این نگرانی وجود داشت تا به‌علت نبود تفاوت معنی‌دار دریافتی مدیران میانی با کارشناسان، از این طرح استقبال نشود، به‌صورت فراخوان از داوطلبان سنجش توانمندی‌های مدیریتی ثبت نام به‌عمل آمد و تاکنون حدود 600 نفر در این چهار استان اعلام آمادگی کرده‌اند که می‌توان گفت استقبال از این طرح بسیار بیشتر از آنچه انتظار می‌رفت، بوده است.   مؤلفه عقیدتی چقدر بر سایر مؤلفه‌ها نظیر دانش و مهارت مدیریتی پیشی داشته است؟ از آنجا که یکی از اهداف مکتوم طرح، تربیت مدیران جهادی است، اگر بتوان درصدی برای مؤلفه روحیه و فرهنگ جهادی در نظر گرفت، می‌توان گفت 20 درصد توانایی‌های جسمانی و روحی، 30 درصد روحیه و فرهنگ جهادی، 25 درصد دانش مدیریت و 25 درصد در شاخص‌های تشخیص مدیر جهادی نقش ایفا کرده است. پس از ادغام، خلائی بین روحیه جهادی مدیران گذشته با شرایط فعلی به‌وجود آمد که در طرح تربیت نیروی مدیریتی تلاش می‌شود این فاصله جبران شود.   یکی از مشکلات مدیران وزارت جهاد کشاورزی به‌ویژه در سطح کلان، عدم توانایی در سخنوری و فن بیان است. چقدر این مؤلفه در سنجش‌های مدیریتی نقش ایفا می‌کند؟ طرح فعلی در مختصات مدیران عملیاتی کلید خورده است و در زیربخش‌های مهارت‌های مدیریتی، مؤلفه‌ای به‌عنوان مهارت ارتباطی، نوشتاری و بیانی دیده شده است که حتی قدرت مدیران به‌صورت مذاکرات مدیران به‌صورت میدانی و قدرت تکلم و فن بیان و سخنوری آنان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و انتظار می‌رود با تعمیم این طرح در مدیریت‌های سطوح بالاتر، این مؤلفه پررنگ‌تر نقش ایفا کند که به تناسب سیستم‌های مدیریتی بتواند نقش پررنگ‌تری پیدا کند تا مسئله انتقال دانش و تجربیات و فعالیت‌های صورت‌گرفته و تعامل با مجلس و رسانه‌ها نیز افزایش پیدا کند.   در نظر گرفتن سقف 22 ساله برای سنجش مدیران وزارت جهاد کشاورزی، باعث کهنسالی مدیران نخواهد شد!؟ آنچه در مؤلفه‌های اثرگذار به‌عنوان استناد قانونی گفته شده، پنج تا 20 سال بوده است؛ لذا حداکثر فعالیت یک مدیر می‌تواند 20 سال باشد تا وزارتخانه بتواند از خدمات وی حداقل طی 10 سال بعد استفاده کند. با این وجود، بازه شایسته‌سالاری و سنوات برای مدیران بین پنج تا 20 سال است که می‌تواند با در نظر گرفتن شادابی، نشاط و چابکی مدیر هم‌وزن دیده شود.   مرحله پس از ثبت نام در فراخوان چه خواهد بود؟ پس از اتمام زمان فراخوان، مرحله بعد کانون‌های ارزیابی خواهد بود که در آن پرسش‌نامه‌ای توسط خود فرد، مدیر وی و همکار نزدیک به شخص پر خواهد شد و پس از گذراندن آزمون و گرفتن نمرات حدنصاب برای گذراندن دوره‌های آموزشی مهارت و اخذ گواهی‌نامه، آماده خواهند شد. در واقع کانون‌های ارزیابی توسعه مدیریت با توجه به اشرافی که در مشاغل دارند، کارشناس مورد مطالعه را مورد ارزیابی همه‌جانبه قرار می‌دهند که این ارزیابان می‌توانند از استان‌ها و ستاد باشند.   انتصابات دستوری با توجه به نفوذ مدیران محلی نظیر استانداران و نمایندگان مجلس غیرقابل انکار است. به‌نظر شما انتصابات بعد از این چگونه خواهد بود؟ نمی‌توان منکر نفوذ مدیران محلی شد و بر واقعیت چشم بست، اما انتظار می‌رود از سال 95 مدیران میانی بر اساس بانک اطلاعات انتخاب شده و بر مبنای گواهی‌نامه شایستگی، پست‌های مدیریتی دریافت کنند. امیدواریم وزیر جهاد کشاورزی با ابلاغ دستورالعمل چگونگی انتصاب مدیران میانی، زمینه را برای کارآمدی هرچه بیشتر این بانک اطلاعاتی که تلاش طاقت‌فرسایی برای آن صورت گرفته است، به‌عمل آورد. پس از چهار استان با در نظر گرفتن تبعات ناشی از اجرای این طرح که خود را در فرآیند زمانی نشان خواهد داد، برای سایر استان‌ها و سراسر کشور برنامه‌ریزی خواهد شد.   تبعات اجرای این طرح چه خواهد بود؟ در یک فضای همکاری و در یک رده کارشناسی به‌عنوان مدیر پذیرفته و کارشناس مشابه پذیرفته نمی‌شود. ایجاد چنین فضایی به معنای استقبال از فضای رقابتی و همچنین امکان یأس و ناامیدی برای کارشناس مغلوب خواهد بود که تلاش می‌شود برای حل این مسئله نیز کاتالیزورهای مناسبی به‌موقع معرفی شود.   50 هزار نفر از وزارت جهاد کشاورزی رفتند   بر اساس قانون باید 51 هزار نفر از وزارت جهاد کشاورزی خارج شده و 18 هزار نفر جذب می‌شدند. آیا این اتفاق افتاده است؟ بر اساس سند توسعه منابع انسانی، باید 51 هزار نفر از وزارت جهاد کشاورزی خارج و 18 هزار نفر جذب می‌شدند. در عمل، 10 هزار نفر در قالب شرکت‌های وابسته و به‌صورت واگذاری‌ها از مجموع منفک شدند، 22 هزار نفر نیز به‌صورت طبیعی و در پایان خدمت خود از مجموعه خارج شدند و 18 هزار نفر در راستای وظایف واگذاری باید از مجموعه خارج می‌شد، اما با تحمیل 10 هزار ناظر گندم به مجموعه وزارت جهاد کشاورزی اختلالی در این روند ایجاد شد. به این معنا که باید تا سال 93، 50 هزار نفر خارج می‌شدند؛ اما به‌دلیل آنکه باید برای پس از خروج آنها برنامه‌ریزی می‌شد که مبلغی به‌عنوان بازخریدی یا بانشستگی پیش از موعد به آنها پرداخت می‌شد، به‌علت عدم تحقق منابع اعتباری لازم، عملاً امکان تحقق پیدا نکرد و خروج پرسنل در روال طبیعی قرار گرفت.   در زمان حاضر تعداد نیروی انسانی وزارت جهاد کشاورزی چقدر است؟ از سال 88 تا پایان سال 93، 40 هزار نفر خارج شده‌اند و برنامه برای چابک‌سازی بدنه وزارت جهاد کشاورزی همچنان ادامه دارد.   گفته می‌شد تعداد شاغلان غیرمتخصص که دارای تحصیلات دبیرستانی بودند، در این وزارتخانه بیشترین میانگین ممکن را دارند. آیا این ارزیابی صحت دارد؟ تا پیش از سال 88، 48 درصد شاغلان این وزارتخانه زیردیپلم یا دیپلمه بودند. در آن سال، در جلساتی که با کمیسیون اجتماعی مجلس وقت برگزار شد، مقرر گردید 400 میلیارد تومان از محل فروش اموال و 400 میلیارد تومان در قالب ردیف بودجه سنواتی دیده شود تا بتوان برای خروج 20 هزار نفر، تأمین اعتبار کرد، اما این اعتبار تخصیص پیدا نکرد، با وجود آن، تلاش‌های صورت‌گرفته برای در اولویت قرار گرفتن خروج افراد با تحصیلات کمتر یا زمینه افزایش تحصیلات شاغلان وزارت جهاد کشاورزی فراهم شد.   چه تعداد نیروی انسانی جذب شده است؟ 10 هزار نفر به‌صورت طبیعی از مجموعه جدا شدند و جذب هشت‌هزار نفر نیز در دست بررسی قرار دارد. به شکل طبیعی باید خروج و ورود شاغلان وزارت جهاد کشاورزی به صورت موازنه صورت گیرد تا به هدف چابک‌سازی بدنه صدمه‌ای وارد نشود.   نظارت شما بر مؤسسه‌های وابسته به وزارت جهاد کشاورزی چگونه است؟ به‌جز سازمان تحقیقات و مؤسسه‌های تابع آن که به‌صورت هیأت امنایی اداره شده و شخص وزیر با داشتن اختیاراتی می‌تواند بر آن نظارت کند، بر سایر سازمان‌های تحت نظارت معاونت‌های مختلف وزارت جهاد کشاورزی، نظارت همه‌جانبه‌ای وجود دارد؛ به این معنا که رصد کاملی بر نیروی انسانی و شاغلان آنها صورت می‌گیرد که این قاعده مشمول مؤسسه‌های بخش خصوصی نظیر جهاد استقلال، جهاد نصر و... به‌علت آنکه ماهیت غیردولتی دارند و تنها هیأت‌مدیره آنها با نظر وزیر جهاد کشاورزی انتخاب می‌شود، دخالتی وجود ندارد./   گفتگو: فاطمه مهردادیان A-940826-02