خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا): به‌دنبال سرنگونی هواپیمای روسیه سوخو24، رئیس‌جمهوری روسیه قانون تأمین امنیت ملی روسیه و اعمال تدابیر اقتصادی ویژه درباره ترکیه را امضاء کرد. بر اساس این قانون، به‌طور موقت واردات برخی کالاها از ترکیه منع می‌شود و فقط کالاهایی که برای مصارف شخصی وارد روسیه می‌شوند، مشمول تحریم نخواهد بود. درآمد هنگفت ترکیه از صادرات محصولات کشاورزی به قدری قابل توجه است که شرایط کنونی به‌وجودآمده در کشور روسیه زمانی طلایی برای ایران به‌شمار می‌رود که باید از تمام ظرفیت‌های ممکن برای پر کردن جای ترکیه در بازارهای این کشور استفاده کند. به گزارش اتحادیه صادرکنندگان فندق و فرآورده‌های آن در ترکیه، در سال‌های 1995 تا 2014 میلادی در مجموع چهار میلیون و 589 هزار تن مغز فندق از این کشور صادر شده که درآمدی حدود 24 میلیارد و 396 میلیون و 626 هزار دلار نصیب این کشور کرده است. ترکیه به 120 کشور دنیا فندق صادر می‌کند و 70 درصد صادرات فندق جهان را در انحصار خود دارد و بیش از 30 درصد فندق تولیدی این کشور به‌صورت خشکبار و مغز به کشور روسیه صادر می‌شود؛ این در حالی است که ایران با داشتن رتبه ششم تولید فندق در جهان و حجم تولید بیش از 18 هزار تن، نتوانسته از ظرفیت صادراتی این محصول بهره‌گیری کند. رئیس کمیسیون اتاق بازرگانی گیلان می‌گوید: سالانه 18 هزار تن فندق از باغ‌های فندق کشور که مساحتی حدود 20 هزار هکتار را دارا است، برداشت می‌شود، اما بر اساس آمارهای موجود، حجم صادرات این محصول روند افزایشی چشم‌گیری نداشته است. قاسم رضاییان می‌افزاید: در صورتی که حمایت کافی از کشاورزان تولیدکننده صورت می‌گرفت، انتظار می‌رفت تا سال 1393 سطح زیر کشت فندق به 67 هزار هکتار و میزان برداشت آن به 38 هزار تن برسد، اما واقعیت آن است که فندق از محصولاتی است که نادیده گرفته شده و کمتر به ارزش اقتصادی آن توجه شده است. سهم خشکبار از صادرات محصولات غیرنفتی بین پنج تا شش درصد است و قرار بود تا پایان برنامه ششم توسعه به 10 درصد افزایش پیدا کند، اما با مشکلاتی که در حوزه سیاسی رخ داد، همین مقدار نیز حفظ نشده است. رودسر با تولید 10 هزار تن فندق، به‌عنوان قطب تولید فندق کشور به‌شمار می‌رود که توانسته به‌ویژه در منطقه اشکورات به‌عنوان منبع تولید فندق ایران را در کارنامه خود رقم بزند؛ با این وجود، تنها ایستگاه تحقیقات فندق ایجادشده در همین منطقه که دارای 100 ژنیتیپ در پایلوت آستارا است، تنها دو رقم جدید طی سال‌های گذشته معرفی کرده است که نتوانسته در افزایش تولید و تغییر گونه‌های صادراتی اثرگذاری محسوسی داشته باشد.   فریاد نبود صنایع تبدیلی در گلو خشکید با ورود آنکه گیلان قطب تولید فندق کشور محسوب شده و باید کارخانه‌های صنایع تبدیلی فندق در این استان بتواند فرصت‌های اشتغال جدیدی برای بومیان منطقه ایجاد کند، تنها چند کارخانه فندق‌شکنی در این استان فعال هستند. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی گیلان خاطرنشان می‌کند: بارها در جلسات برگزارشده، از اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع تبدیلی فندق سخن گفته شده، اما تا زمانی که دولت شفافیت لازم را برای سرمایه‌گذاران در این حوزه فراهم نکند و از صادرات فندق و فرآورده‌های آن به‌عنوان یک محصول اقتصادی سودآور سخن گفته نشود، نمی‌توان انتظار جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را داشت. رضاییان ادامه می‌دهد: در حال حاضر فندق برای مصارف آجیل و خشکبار مورد استفاده قرار می‌گیرد و کمتر در حوزه‌های بهداشتی و آرایشی ورود پیدا کرده است، در حالی که کشوری نظیر ترکیه توانسته از محل صادرات فندق و فرآورده‌های آن، درآمد حدود دو میلیارد دلاری کسب کند که معادل درآمد ایران از صادرات پسته است. "بردبولتن" ترکیه را به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فندق دنیا معرفی کرده که توانسته سالانه بیش از 1.70 میلیارد دلار ارز نصیب این کشور کند. در سال‌های 2013 تا 2014 میلادی، 221 هزار و 731 تن فندق از این کشور صادر شده و بیش از 164 هزار تن از فندق صادراتی به کشورهای اروپایی صادر شده است؛ با این وجود، ایران سالانه 1.5 میلیارد دلار ارز از صادرات پسته به‌دست می‌آورد که با وجود آنکه در تولید فندق نیز دارای ظرفیت قابل توجهی است، این ظرفیت همواره نادیده گرفته شده است.   بازارهای روسیه منتظر فندق ایرانی به‌دنبال تحریم‌های اعمال‌شده در قانون امنیت ملی روسیه و اعمال تدابیر اقتصادی ویژه درباره ترکیه که توسط ولادیمیر پوتین امضاء شده است، انتظار می‌رود ظرفیت‌های مغفول‌مانده ایران در صادرات محصولات غیرنفتی دیده شود. رئیس اتاق مشترک دوستی ایران و روسیه می‌گوید: فندق یکی از محصولات خشکباری ایران است که می‌تواند در بازارهای روسیه جایگزین خوبی برای ترکیه باشد، به شرط آنکه ساختارهای صادراتی فراهم شود. حبیب‌الله عسگراولادی می‌افزاید: میزان تولید فندق ایران در حال حاضر و کیفیت آن از سطحی برخوردار است که بتوان برای صادرات آن به روسیه برنامه‌ریزی کرد، اما پیش از آن باید زیربناهای صادراتی به کشور روسیه مرتفع شود. وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر به‌علت نبود شبکه ریلی، صادرکنندگان ایرانی ناگزیرند محموله‌های خود را از طریق ماشین از ایران به روسیه صادر کنند. رانندگان ترانزیتی ایران به‌راحتی نمی‌توانند ویزا دریافت کنند و هنگام عبور از چچنی داغستان، مقام‌های امنیتی اجازه عبور به رانندگان نمی‌دهند؛ لذا مسئله حمل و نقل باید توسط دولت‌مردان حل شود. عسگراولادی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، لازم است برای ارسال کالاهای صادراتی به مناطقی نظیر آستاراخان، کالینگراد و سالاتوف، پرواز روزانه در نظر گرفته شود که با توجه به ورود 15 هواپیما به ناوگان هوایی کشور، انتظار می‌رود چنین خلاءهایی به سرعت دیده شود. رئیس اتاق مشترک دوستی ایران و روسیه تصریح می‌کند: به‌دنبال پیگیری‌های صورت‌گرفته، مقرر شد تا پایان سال میلادی، مسائل فعلی ایران برای صادرات به روسیه که شامل محدودیت‌های بانکی و انتقال پول همچنین مسئله حمل و نقل و تعرفه‌های گمرکی است، مرتفع شود. وی یادآور می‌شود: هرچند از نظر اقتصادی به نفع ایران است تا جای ترکیه را در این کشور بگیرد، اما روسیه نیز از وارد کردن محصولات ایرانی به جای محصولات ترکیه‌ای، سود کافی خواهد برد؛ لذا تعرفه‌های گزینشی این کشور که بین پنج تا 15 درصد برای ایران در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند مثل سایر همسایگان روسی نظیر گرجستان، قزاقستان، آذربایجان و ارمنستان صفر لحاظ شود که اجرایی شدن این مسئله نیز باید با حضور هیأت دولت به مسئله صادرات در روسیه صورت گیرد./   خبرنگار: فاطمه مهردادیان A-940916-05