از آنجا که در حوزه آب و خاک ظرفیت‌های مغفول‌مانده بسیاری از جمله استفاده متناسب از ادوات موجود و خاک وجود دارد، لازم است پیوستی آموزشی در حوزه آب و خاک تهیه شود.   رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در بخش نخست مناظره‌ رادیویی که با حضور مدیرکل دفتر محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی و دبیر انجمن برنج کشور در محل خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) برگزار شد، درباره موضوع خودکفایی و نقش این سازمان گفت: کشاورزی از آنجا که در تأمین امنیت غذایی و نیازهای روزمره مردم مرتبط است، مقوله‌ای مهم محسوب می‌شود و بحث خودکفایی یا افزایش تولید به اندازه نیاز کشور توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است، اما گاهی بی‌ضابطه بودن برخی برنامه‌ها، باعث شده بخشی از برنامه‌ها به تعویق بیفتد. احمد کبیری افزود: از ابتدای انقلاب اسلامی خودکفایی در محصولات اساسی کشاورزی به‌عنوان هدف مدنظر قرار گرفت، اما متأسفانه از توان بالقوه کشور و ارزیابی‌های واقع‌بینانه‌تر غافل شدیم. وی خاطرنشان کرد: مقوله کم‌آبی در برنامه‌های گذشته کمتر لحاظ گردید و این امر باعث شد که برداشت‌های بی‌رویه‌ای از منابع آبی کشور داشته باشیم؛ به‌گونه‌ای که وزیر نیرو در مهرماه سال گذشته میزان آبی که باید مصرف شود را 96 میلیارد مترمکعب برشمرد،‌در حالی که میزان مصرف 120 میلیارد مترمکعب برآورد شده است، یعنی 80 درصد آب مصرف می‌کنیم و 20 درصد بیشتر از دنیا نیاز به مصرف آب داریم. کبیری ادامه داد: بر اساس برآورد کارشناسی انجام‌شده طی دو دهه گذشته، شاید بیش از 40 درصد از آبی که باید برداشت می‌شد را مصرف کردیم، بنابراین به مسائل زیربنایی کمتر توجه شده و این امر باعث شده منابع پایه از بین برود.   استفاده از منابع پایه، واقع‌بینانه نبود رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با اعلام اینکه باید واقع‌بینانه‌تر به منابع پایه و بحث توسعه پایدار نگاه کرد، تصریح کرد: باید تلاش کنیم ضمن تأمین نیازهای اساسی در کشور، به منابع پایه ازجمله آب و خاک جدی‌تر نگاه کنیم، یعنی نمی‌توانیم افزایش محصول را به بهانه از دست دادن منابع پایه داشته باشیم. وی یادآور شد: امکان افزایش سطح زیر کشت وجود ندارد، بنابراین باید بتوانیم با مصرف بهینه آب و انرژی و استفاده از روش‌های جدید، تولید مناسبی را رقم بزنیم. کبیری در بخش دیگری از این مناظره به کمبود منابع آب و خاک اشاره کرد و اظهار داشت: کشاورزی کشور در حال حاضر سنتی و معیشتی است که باید به سمت علمی و پیشرفته سوق پیدا کند و در این بین نیز نقش نیروی انسانی توانمند و صاحب دانش باید پررنگ‌تر شود. وی تأکید کرد: در حال حاضر چهار میلیون بهره‌بردار کشاورزی در بخش‌های مختلف زراعت، باغبانی، شیلات و... فعالیت می‌کند که بر اساس آمارهای رسمی از این جمعیت بزرگ کمتر از سه درصد آنها صاحب تحصیلات دانشگاهی مرتبط هستند؛ یعنی تولید ما بر اساس تجربه بوده و از علم فاصله دارد.   علم را در تولید به خدمت بگیریم رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور همچنین گفت: باید اقدامی انجام شود که بتوانیم از سرمایه خود بیشترین بهره را ببریم و از علم در تولید بیشتر بهره ببریم. کبیری به رکورد تولیدکنندگان بزرگ کشور اشاره کرد و افزود: تولیدکنندگان نمونه بخش کشاورزی رکوردهای بسیار بی‌نظیری را به ثبت رساندند که گاهی در دنیا نیز وجود نداشته است؛ بنابراین می‌توانیم میانگین تولید را با افزایش عملکرد و انجام آموزش‌های خاص به بهره‌برداران، افزایش دهیم. وی خاطرنشان کرد: با افزایش ضریب تولید و ضریب خوداتکایی در کشور می‌توانیم تولید مناسبی را رقم بزنیم.     کبیری به آمار خرید گندم طی سه سال گذشته اشاره کرد و ادامه داد: در حالی که میزان خرید در سال 1392 حدود 4.5 میلیون تن بود، امسال تاکنون بیش از هشت میلیون تن گندم کشاورزان به‌صورت تضمینی خریداری شده است که در افزایش تولید، عواملی چون استفاده از تسهیلات بانکی برای افزایش ضریب مکانیزاسیون و استفاده از بذور اصلاح‌شده مؤثر بوده است.   ورود اعضای آموزش‌دیده سازمان نظام مهندسی به‌عنوان مسئولان فنی در کشاورزی رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با اعلام اینکه حدود 140 هزار دانش‌آموخته جویای کار در رشته‌های مختلف کشور وجود دارد، تصریح کرد: برنامه آموزش مهارتی برای اعضای این سازمان پیش‌بینی شده است که خواهیم توانست با تربیت دانش‌آموختگان به‌عنوان ناظر یا مسئول فنی در عرصه‌های کشاورزی وارد عمل شویم. وی یادآور شد: اگر سرمایه‌گذاری مناسبی برای آموزش نیروهای انسانی انجام شود، بازدهی مناسبی در بخش اتفاق خواهد افتاد. کبیری تأکید کرد: در بخش استفاده از روش‌های نوین آبیاری، دولت 85 درصد تسهیلات مورد نیاز را به بهره‌برداران پرداخت می‌کند، اما اگر روش استفاده از این ادوات به آنها آموزش داده نشود، نتیجه‌ای جز مستهلک شدن ادوات و سرمایه وجود نخواهد داشت. وی به برنامه‌های پیش‌بینی‌شده دولت در برنامه ششم توسعه اشاره کرد و اظهار داشت: از سوی این سازمان، پیشنهاد شده است که برنامه پیوست فرهنگی در حوزه آب و خاک به‌صورت پیوست آموزش نرم‌افزاری تهیه شود. کبیری همچنین گفت: امسال 11 هزار میلیارد تومان در حوزه آب اعتبار تخصیص داده شده است که غیر از طرح‌هایی که بخش کشاورزی هزینه کرده که با احتساب آن تولید 15 هزار میلیارد تومان در بخش آب کشاورزی هزینه شده است. وی در ادامه افزود: این پیوست می‌تواند برای استفاده بهتر از طرح‌های آب و خاک مورد استفاده قرار گیرد و توسط بخش غیردولتی اجرایی شود.   وجود 207 هزار عضو سازمان نظام مهندسی و نبود ساختار مناسب در نظام آموزشی رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور خاطرنشان کرد: در حوزه تئوریک اقدامات خوبی انجام شده، اما وقتی به انجام فعالیت‌های عملیاتی و اجرایی می‌رسیم، ظرفیت‌های مغفول‌مانده بسیاری قابل مشاهد است. کبیری با اعلام اینکه در حال حاضر 207 هزار نفر در سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور عضو هستند، ادامه داد: متأسفانه ساختار نظام آموزش عالی در کشور متناسب با نیازها شکل نگرفته است و در بخش کشاورزی نیز با مشکل خرد بودن اراضی و کوچک بودن واحدهای بهره‌برداری روبه‌رو هستیم و علاوه بر آن، آماده نبودن دانش‌آموختگان کشاورزی برای حضور در عرصه‌ها مشکل دیگری است که باید رفع شود. وی با اشاره به قانون افزایش بهره‌وری تصریح کرد: در ماده 21 و 23 این قانون، پیش‌بینی‌های لازم برای گذراندن حداقل یک دوره کارورزی شش‌ماهه برای دانش‌آموختگان بخش کشاورزی شده است و علاوه بر آن، در این قانون مورد تأکید قرار گرفته که پذیرش دانشجویان در شاخه‌های مختلف کشاورزی باید با استعلام از وزارت جهاد کشاورزی و سازمان نظام مهندسی باشد، اما متأسفانه هنوز راه به جایی نبرده‌ایم و امیدواریم که روزی فرا برسد که به تناسب نیاز جذب دانش‌آموختگان انجام شود. کبیری به آمارهای افزاینده مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی در دولت نهم اشاره کرد و یادآور شد: تا پیش از دولت نهم، 70 مرکز آموزش عالی غیرانتفاعی در کشور وجود داشت که در حال حاضر این تعداد به 353 واحد رسیده است؛ یعنی رشدی قارچ‌گونه در کشور را شاهد بوده‌ایم، اما متأسفانه در مقابل این رشد نزول کیفیت در آموزش‌ها را شاهد هستیم. وی تأکید کرد: اگر قانون افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی به‌درستی عملیاتی شود، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در بازآموزی و ورود دانش‌آموختگان به عرصه‌ها آمادگی دارد و علاوه بر آن، تاکنون بیش از 1.5 میلیون نفرروز آموزش دانش‌آموختگان را داشته‌ایم. کبیری اظهار داشت: طی دو سال گذشته حدود دوهزار و 500 میلیارد تومان در حوزه ماشین‌آلات کشاورزی سرمایه‌گذاری شده است، اما متأسفانه راندمان کاربردی ماشین‌آلات به‌گونه‌ای که باید، مورد استفاده قرار نگرفته که در این بخش جای مقوله آموزش خالی است.   ترویج دستگاه دقیق‌کار توسط شرکت خدمات فنی و مهندسی زنجان رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با اشاره به وجود یک‌هزار و 700 شرکت خدمات فنی و مهندسی و مشاوره‌ای در کشور گفت: این شرکت‌ها خدمات فنی به کشاورزان ارائه می‌دهند، به‌گونه‌ای که وجود دو شرکت در زنجان که توانسته ماشین دقیق‌کار بذر را به کشاورزان ارائه کند، قابل درج است که با این ماشین، دستگاه تشخیص می‌دهد که بذر در چه عمقی باید کاشت شود و علاوه بر آن، همزمان میزان خاک و کود متناسب با نیاز گیاه قابل انجام است. وی همچنین افزود: استفاده از این ماشین توانسته حداقل 30 درصد افزایش محصول را رقم بزند. کبیری خاطرنشان کرد: شرکت‌هایی نیز در عرصه وجود دارند که با عرضه کمباین‌های جدید، میزان ریزش در زمان برداشت را به حداقل ممکن رسانده‌اند. وی از سازماندهی اعضای سازمان نظام مهندسی کشاورزی به‌عنوان مسئولان فنی در حوزه‌های دامپروری و طیور خبر داد و تصریح کرد: اگر بتوانیم با آموزش دانش‌آموختگان عضو سازمان آنها را برای ورود به عرصه‌های تولید آماده کنیم، تغییرات بزرگی در بخش اتفاق خواهد افتاد و این سازمان تسهیل‌گر افزایش بهره‌وری خواهد بود./   خبرنگار: مژگان ستار A-940722-03